Co to jest font? Poznaj typograficzne ciekawostki

Co to jest font?

Tym terminem określamy bowiem plik, w którym zostały zapisane dane o konkretnym kroju pisma. Więc mimo że uzus językowy świadczy o tym, że font i czcionka to synonimy, dla fachowców to nie jest to samo.

Jaka jest różnica między fontem a czcionką?

Czcionka to fizyczny przedmiot – metalowy prostopadłościan z wytłoczonym kształtem litery; to „materiał zecerski do składania, odlany z metalu lub tworzywa sztucznego w kształcie prostopadłościanu; górna czcionka zawiera tzw. oczko, dające przy druku odbitkę litery, cyfry, znaku itp.” – czytamy w Encyklopedii popularnej PWN.

Choć wynaleziono ją na Dalekim Wschodzie w XI wieku, dla naszej cywilizacji najistotniejszy jest wynalazek czcionki przez Gutenberga w wieku XV. Była stosowana do lat 90. XX wieku, kiedy to wyparła ją technika DTP.

Często zamiennie stosuje się terminy font i czcionka, mimo że, ściśle rzecz ujmując, nie jest to poprawne. Kiedy pobieramy nowe czcionki na swój komputer, tak naprawdę ściągamy na serwer pliki z zapisem danych o poszczególnych krojach pisma.

Skąd nieporozumienie, że czcionka to font?

W związku z tym najczęściej mówimy o używaniu czcionki Times New Roman czy Arial, a przecież już od ponad trzydziestu lat raczej nikt nie stosuje metalowych sześcianów do powielania tekstu.

Krój pisma a font

Każdy krój ma swoją nazwę, np. Calibri czy Tahoma. Ma także swój styl i rytm, czyli powtarzalność pionowych kresek i światła między nimi, oraz proporcje. Równocześnie krój może być pismem szeryfowym bądź bezszeryfowym (szeryf – poprzeczna lub ukośna kreseczka będąca zakończeniem litery).

Warto również mieć świadomość, że kroje pisma mają swoją odmianę, która może różnić się od innych pochyleniem liter, ich grubością i szerokością. Zatem krój Helvetica występuje w odmianach: regular, italic, bold, bold italic, condensed, condeset light, condesed reular, condesed black etc. Niektóre rodzaje pisma mają tylko jeden wariant, inne mogą mieć ich ponad 40, jak wspomniana Helvetica.

Kiedy pobieramy nowe czcionki na swój komputer, tak naprawdę ściągamy na serwer pliki z zapisem danych o poszczególnych krojach pisma, czyli fonty.

Dekalog właściwego stosowania fontów

Skoro wiesz już, co to jest font, przekonaj się również, jak je stosować.

1. Dużo fontów na Twoim komputerze nie gwarantuje Ci atrakcyjności tekstu.
2. Bądź konsekwentny w wyborze krojów pisma.
3. Wyróżnienia stosuj z umiarem.
4. Sprawdź, jak wygląda dany krój na wydruku.
5. Do wyświetlania na ekranach używaj kroju o prostym kształcie znaków.
6. Znaki pisma nie powinny stykać się ze sobą.
7. Liczba znaków w wierszu nie powinna przekraczać 50–55.
8. Wyrównuj do lewego marginesu.
9. Ustaw stałą odległość między znakami.
10. Używaj wcięć akapitowych lub akapitów blokowych. Nie łącz tych dwóch metod.

A to ciekawe – o fontach i nie tylko

Te informacje mogą się zainteresować:

• Fonty są zaprojektowane w formie wektorów lub bitmapy.
• Pierwsze fonty powstały w połowie lat 80. XX wieku.
• Pierwsze na świecie fonty nie zawierały polskich znaków.
• Wartość interlinii powinna wynosić 20% danego stopnia pisma.
• Para kerningowa to para znaków, które ustawione obok siebie powodują powstanie niespójnych odstępów.
• Fonty wysokiej klasy zawierają 500–1000 par kerningowych.
• Funkcja kerningu pozwala regulować nierówne odstępy między znakami.
• Antykwa to pismo proste.
• Znaki pisma półgrubego projektowanego ręcznie są czytelniejsze niż pisma półgrubego generowanego komputerowo.
• Stopień pisma to inaczej jego wysokość.
• Wielkość pisma jest określana w punktach typograficznych.
• W Europie, oprócz Wielkiej Brytanii, w systemie Didota punkt typograficzny to 0,376 mm.
• Najczęściej używa się stopni pisma od 9 do 11.