Dziennikarz – zawód dla ludzi z pasją

Kim jest dziennikarz i czym się zajmuje?

Wspomniany zawód został szczegółowo zdefiniowany w ustawie Prawo prasowe. Na podstawie zawartej w tym dokumencie terminologii można stwierdzić, że:

Dziennikarz to osoba zajmująca się tworzeniem, redagowaniem oraz opracowywaniem materiałów prasowych. Może ona pozostawać w stosunku pracy z redakcją bądź prowadzić wspomnianą działalność na rzecz pracodawcy i z jego upoważnienia.

Warto mieć świadomość, że przytoczona definicja nie wyczerpuje wszystkich aspektów pracy dziennikarskiej.

Faktycznie, pierwotnie mianem dziennikarza określano osobę będącą autorem tekstów w gazetach i czasopismach. Wraz z pojawieniem się kolejnych środków masowego przekazu w postaci radia, telewizji i Internetu zakres znaczeniowy omawianego terminu także uległ poszerzeniu.

Obecnie za reprezentantów wspomnianej profesji uznaje się pracowników redakcji odpowiadających za opracowanie i przekazywanie treści przedstawianych w różnorodnych mass-mediach.

Jak wygląda praca dziennikarza w praktyce?

Podstawy pracy dziennikarskiej pozostają niezmienne od lat. Co warte podkreślenia, dzieje się tak pomimo dynamicznych przeobrażeń w medialnym świecie zachodzących niemal na naszych oczach.

W zależności od polityki danej redakcji dziennikarzom pozostawia się wolną rękę co do wyboru tematyki artykułu, reportażu czy audycji albo narzuca się im z góry określoną problematykę.

W trakcie przygotowywania materiału do publikacji reporterzy muszą pamiętać o konieczności spełnienia wymogów rzetelności dziennikarskiej. Wskazane jest korzystanie z rozmaitych źródeł (internetowych, telewizyjnych, książkowych i prasowych) i weryfikowanie zawartych tam danych. W wielu przypadkach niezbędne okazuje się także przeprowadzanie dziennikarskich śledztw i wywiadów z osobami dysponującymi fachową wiedzą.

Warto pamiętać o tym, że w starannie i obiektywnie opracowanym artykule bądź reportażu jest miejsce na zaprezentowanie różnorodnych punktów widzenia i opinii na określony temat. Trzeba też zadbać o dopasowanie formy przekazu do rodzaju odbiorców, ich wieku, płci, poziomu wykształcenia oraz osobistych zainteresowań.

Dziennikarz niejedno ma imię, czyli specjalizacje dziennikarskie

Myślisz poważnie o ubieganiu się w przyszłości o pracę na stanowisku dziennikarza? Już teraz zastanów się, co najbardziej ciekawi Cię w tym zawodzie. Do wyboru masz szereg specjalizacji. Z uwagi na tematykę można je podzielić na dziennikarstwo:

• informacyjne – ukierunkowane głównie na przekazywanie społeczeństwu informacji o bieżących wydarzeniach z kraju i ze świata;
• obywatelskie – uprawiane przez niezawodowych dziennikarzy w interesie społecznym; w tym przypadku głównym medium służącym do rozpowszechniania materiałów w formie pisemnej bądź audiowizualnej jest Internet;
• sportowe – praktykowane głównie przez komentatorów omawiających przebieg zdarzeń na danej arenie sportowej; doświadczeni przedstawiciele tego zawodu często wzbogacają swoje relacje o wiadomości dotyczące zawodników i zasad gry;
• śledcze – koncentrujące się na ujawnianiu istotnych dla opinii publicznej informacji odnoszących się do spraw stanowiących przedmiot dochodzenia stosownych organów (np. policji i prokuratury).

Tematyka, którą planujesz zająć się jako dziennikarz, to jedno. Równie ważny przy podejmowaniu decyzji o staraniu się o pracę w tym zawodzie jest też rodzaj wykonywanych zajęć. Biorąc pod uwagę to kryterium, możesz zostać:

• reporterem, czyli osobą zajmującą się gromadzeniem informacji oraz opracowywaniem na ich podstawie różnorodnych reportaży;
• redaktorem, czyli pracownikiem odpowiedzialnym za redagowanie materiałów z określonego działu; do jego kompetencji zalicza się także decydowanie o dopuszczenie do publikacji danego materiału;
• korespondentem, czyli publicystą oddelegowanym do pracy za granicą, np. na terenach objętych wojną;
• felietonistą, czyli autorem dysponującym stałą rubryką w czasopiśmie lub programem w telewizji; do tego grona zalicza się także rysowników systematycznie zamieszczających przygotowane przez siebie satyryczne grafiki na łamach różnych gazet;
• prezenterem, czyli osobą prowadzącą program w telewizji lub radiu odpowiedzialną za przedstawienie treści przygotowanych przez innych reporterów.

Dziennikarzy można także podzielić z uwagi na miejsce pracy. W ten sposób wyodrębnia się publicystów prasowych, radiowych i telewizyjnych, a także internetowych.

Dziennikarz a copywriter – podobieństwa i różnice

Nie jest to słuszne podejście, choć zapewne dzieje się tak z uwagi na podobieństwa między tymi profesjami.

Przede wszystkim za najważniejsze zadanie reprezentantów tych zawodów uznaje się tworzenie różnego rodzaju treści skierowanych do tej samej bądź zbliżonej grupy odbiorców. Zarówno dziennikarze, jak i copywriterzy dokładają wszelkich starań, aby możliwie jak najlepiej spełnić norwidowską koncepcję zawartą w wyrażeniu: „Odpowiednie dać rzeczy słowo”.

Przedstawiciele obu profesji muszą zdawać sobie sprawę z ciążącej na nich ogromnej odpowiedzialności za zawarty w danej publikacji przekaz. Zazwyczaj rozlicza się ich bowiem z rzetelności i wiarygodności opracowanych treści.

Dziennikarzy i copywriterów różni przede wszystkim rodzaj przygotowywanych tekstów. Do zadań tych pierwszych należy opracowywanie różnego rodzaju treści informacyjnych i opiniotwórczych w formie np. newsów, felietonów czy reportaży. Drudzy natomiast swoje wysiłki koncentrują na tworzeniu m.in. tekstów i haseł reklamowych, a także opisów produktów i usług oraz artykułów SEO odgrywających niebagatelną rolę przy pozycjonowaniu danej strony internetowej.

Odmienny cel pisania konkretnych treści przekłada się na stosowanie innego języka w przypadku obu przekazów. W publikacjach dziennikarskich dominuje język typowo informacyjny, czasem naukowy. Dla tekstów sporządzanych przez copywriterów charakterystyczny jest natomiast tzw. język korzyści.

Jak zostać dziennikarzem?

Nierzadko pomocne mogą okazać się też różnorodne kursy pozwalające uczestnikom na podszkolenie umiejętności pisarskich i krasomówczych.

Ukończenie wymienionych form kształcenia nie jest jednak konieczne do uzyskania pracy w zawodzie dziennikarza. W tym przypadku liczy się bowiem przede wszystkim posiadanie pewnych praktycznych umiejętności.

Przydatne okazuje się biegłe posługiwanie się przynajmniej jednym językiem obcym oraz doskonała znajomość pakietu MS Office.

Dobry dziennikarz, czyli jaki?

W profesji tej najlepiej sprawdzają się osoby dysponujące pewnymi cechami charakteru. Do najważniejszych z nich zalicza się:

• ciekawość ludzi i otaczającego świata – skłania ona reporterów do ciągłego poszerzania zasobu wiedzy z różnych dziedzin;
• kreatywność – przejawiająca się choćby w umiejętności improwizacji i szybkiej zmiany planu audycji lub programu „na żywo”;
• zdolności analityczne, czyli umiejętność przetwarzania oraz właściwego zrozumienia zgromadzonych informacji;
• bezstronność – dążenie do relacjonowania prawdy bez wydawania subiektywnych ocen;
• empatia i otwartość na ludzi – to szczególnie przydatna umiejętność przy przeprowadzaniu wywiadów zarówno ze znanymi osobistościami, jak i z anonimowymi uczestnikami relacjonowanych wydarzeń;
• umiejętność biegłego posługiwania się słowem mówionym i pisanym;
• zdolność do pracy pod presją czasu – odnosi się to w szczególności do osób zajmujących się bieżącym przygotowywaniem materiałów do publikacji;
• umiejętność skupienia uwagi – dzięki niej można wyłowić z danego źródła najważniejsze informacje dla odbiorcy oraz przedstawić je w ciekawy dla niego sposób.

Warto pamiętać o tym, że zgodnie ze słowami jednego z najpopularniejszych polskich reportażystów Ryszarda Kapuścińskiego: „Prawdziwe dziennikarstwo jest intencjonalne, czyli stawia sobie cele i stara się przeprowadzić jakąś formę przemiany”.

Rola dziennikarza w swej zasadniczej istocie sprowadza się bowiem do kreowania obrazu współczesnego świata w oczach odbiorców.