Know-how – co to jest i jak je ochronić?

Zasoby niematerialne często są dla przedsiębiorstw ważniejsze niż te materialne. Bazy danych klientów, opracowane na przestrzeni lat strategie, wyniki analiz i badań czy wdrożone procedury organizacyjne stanowią klucz do sukcesu na przepełnionym konkurencją rynku. Wszystkie te elementy składają się na know-how – jeden z najistotniejszych składników majątku firmy. Czym jest, dlaczego warto je stworzyć i jak chronić? Sprawdźmy!
Know-how, czyli informacje na wagę złota
Know-how (z ang. wiedzieć jak) to pojęcie definiowane przez polskie przepisy prawne, którego wyjaśnienie można znaleźć w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 5a ust. 34 lit. c):
Know-how to udokumentowana wiedza (informacje) nadająca się do wykorzystania w działalności przemysłowej, naukowej lub handlowej.
Warto jednak rozszerzyć tę definicję, ponieważ w praktyce know-how jest pojęciem o wiele szerszym. W świecie biznesu stanowi majątkowe dobro niematerialne, którym można rozporządzać i które można przekazywać w oparciu na właściwie skonstruowanej umowie. To wiedza techniczna, handlowa, organizacyjna, finansowa oraz administracyjna pozwalająca efektywnie prowadzić konkretny rodzaj działalności i świadczyć usługi na wysokim poziomie.
Know-how to także zbiór procedur i praktyk, które zostały wypracowane w ciągu wielu lat prowadzenia firmy – dzięki nim przedsiębiorstwo wyróżnia się na tle innych i może skuteczniej rywalizować z konkurencją.
Cechy charakterystyczne know-how to:
- niejawność – informacje i dane należące do firmy nie są powszechnie znane i nie można pozyskać ich z ogólnodostępnych źródeł;
- istotność – wiedza, jaką dysponuje przedsiębiorstwo, ma kluczowe znaczenie w kontekście świadczenia usług lub przeprowadzania procesu produkcji;
- zidentyfikowanie – informacje muszą być precyzyjnie opisane i wyodrębnione.
Przykłady know-how
Aby lepiej zrozumieć to pojęcie, warto posłużyć się przykładami.
Do know-how możemy zaliczyć:
- bazy danych (w tym klientów);
- opracowane strategie (np. marketingowe);
- metody sprzedaży produktów i usług;
- wyniki badań naukowych i analiz (np. konkurencji);
- procedury dotyczące zarządzania organizacją;
- przepisy i receptury;
- nieopatentowane wynalazki;
- systemy archiwizacji danych;
- wzory umów;
- skrypty rozmów sprzedażowych;
- poufne informacje na temat produktów.
Wszystkie te elementy stanowią zasoby niematerialne przedsiębiorstwa, które mają kluczowe znaczenie w kontekście rozwoju firmy i walki o fotel lidera rynku.
Dlaczego warto i jak stworzyć know-how?
Know-how to wiedza, pomysły, rozwiązania i strategie, które – obok biznesplanu – stanowią fundament prowadzenia firmy i skalowania biznesu (zdolność do rozszerzania działań). Umożliwia między innymi:
- automatyzację wielu procesów w przedsiębiorstwie;
- efektywniejsze wdrażanie nowych pracowników;
- łatwe i skuteczne zarządzanie zasobami w firmie;
- ograniczenie kosztów przedsiębiorstwa;
- harmonijne rozwijanie biznesu;
- łatwiejsze pokonywanie przeszkód;
- zwiększenie efektywności pracowników.
Przykład dobrego know-how daje McDonald’s. To firma, która posiada dokładnie opracowane przepisy i procedury, a także korzysta z wyselekcjonowanych składników i odpowiednich maszyn. Dzięki temu jest w stanie utrzymywać odpowiedni standard świadczonych usług w wielu krajach i oferować produkty, które w praktyce się nie różnią – bez względu na to, w jakim miejscu na świecie korzystają z nich klienci.
Takie gruntownie opracowane know-how zapewnia firmie stabilizację i pozwala efektywnie rywalizować z konkurencją.
Niestety, nie istnieje sprawdzony poradnik, który pozwala stworzyć know-how. Jego opracowanie to suma wiedzy, doświadczeń oraz znajomości potrzeb klientów z konkretnych dziedzin. To także praca składająca się z wielu etapów, która wymaga zaangażowania, pomysłu na własny biznes oraz obserwowania zmieniających się trendów.
Każde know-how jest unikalne i jego stworzenie powinno być priorytetem dla wszystkich przedsiębiorców – bez względu na wielkość czy rodzaj prowadzonej działalności.
Jak prawnie chronić know-how?
Know-how, choć nie ma odkrywczego charakteru i w związku z tym nie można go opatentować, warto w odpowiedni sposób zabezpieczać. W końcu to unikalne pomysły i rozwiązania, które nie powinny trafić w ręce konkurencji i które są chronione przez ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jej art. 11.1 mówi, że:
Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy.
W związku z tym ujawnienie know-how bez zgody przedsiębiorcy jest niezgodne z prawem i uznawane za nieuczciwą konkurencję, której konsekwencjami mogą być grzywna, ograniczenie/pozbawienie wolności, a nawet wysokie odszkodowanie dla poszkodowanej organizacji.
Chcesz skutecznie chronić swoje know-how? Podpisuj z pracownikami, kontrahentami i partnerami biznesowymi umowy o zachowaniu poufności, których złamanie wiązać się będzie z wysokimi karami. Co więcej, nie ujawniaj poufnych informacji niewłaściwym osobom oraz stosuj odpowiednie zabezpieczenia techniczne, które pozwolą Ci uniknąć kradzieży ważnych danych.
Podsumowanie
- Know-how to wiedza techniczna, handlowa, organizacyjna, finansowa oraz administracyjna, która jest unikalna dla każdego przedsiębiorstwa.
- Do know-how zaliczamy między innymi bazy danych, przepisy i receptury, strategie, wyniki badań i analiz czy metody sprzedaży.
- Opracowanie know-how to fundament sukcesu biznesowego – pozwala lepiej zarządzać firmą, dbać o jej rozwój oraz automatyzować różne procesy.
- Nie istnieje złoty środek na stworzenie know-how – wymaga to wiedzy, doświadczenia oraz indywidualnego pomysłu.
- Aby chronić know-how, warto podpisywać z pracownikami i kontrahentami umowy o zachowaniu poufności.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz