Który czy jaki — kiedy używać i jak uniknąć błędu?

Spis Treści:

Który czy jaki to zaimki przymiotne należące do rodzaju pytających. Większość osób stosuje je wymiennie, a jest to warunkowo dopuszczalne jedynie w języku potocznym. Dlaczego? Na czym polega różnica? Przeczytaj i dowiedz się, jak mówić poprawnie.

Który czy jaki — o co właściwie chodzi?

W znaczeniu słów który i jaki występują wyraźne różnice, dlatego często wyrazy te wykorzystywane są niepoprawnie.

W języku potocznym (mowie) oba słowa zazwyczaj używane są na zmianę, a dylemat „który czy jaki” właściwie nie istnieje. Natomiast w tekstach pisanych należy zwrócić na nie uwagę, co jest częstą zmorą korektorów. Chociaż słowniki tłumaczą różnice pomiędzy zdaniami zawierającymi zaimki który i jaki, czasami bardzo trudno ustalić, którego słowa użyć w konkretnym przypadku.

Wybór między który a jaki

Wydaje się, że możliwie najprostszym wytłumaczeniem jest to, że:

  • wyraz który odnosi się do konkretnych obiektów, osób, rzeczy (który? — ten!),
  • słowo jaki określa lub pyta o ogólne cechy, rodzaje, typy (jaki? — taki!).

Dla ułatwienia przedstawiamy 2 przykłady pozwalające dostrzec różnicę.

Przykład:

Zdanie 1:

  • Zobacz, to owoce, jakie zebrałam dziś w sadzie! – dotyczy wszystkich rodzajów owoców w sadzie (np. jabłek, gruszek, śliwek), które mogły być zebrane, np. po parę sztuk z każdego drzewa;
  • Zobacz, to owoce, które zebrałam dziś w sadzie! — mówi o tych konkretnych, pokazywanych sztukach, wszystkich zebranych.

Zdanie 2:

  • Jaki owoc Ci podać? — ogólne pytanie o rodzaj lub cechę. Jeśli takie zadasz, możesz spodziewać się odpowiedzi: dojrzały/niedojrzały, czerwony/zielony, jabłko/gruszkę;
  • Który owoc Ci podać? — pytanie dotyczy konkretnej sztuki. Jeśli pytasz w ten sposób, dajesz rozmówcy do zrozumienia, że oczekujesz precyzyjnego wskazania, np. ten pierwszy z prawej / to duże czerwone jabłko z samej góry.

Jeśli wciąż nie potrafisz dostrzec różnicy, pomyśl o zdaniu poprzedzającym lub nadrzędnym.

  • Możliwość określenia danego przedmiotu zaimkiem TEN (pamiętaj, że zaimki odmieniają się przez przypadki, rodzaje i liczby!), oznacza, że chodzi o konkret i poprawne będzie użycie słowa KTÓRY.
  • Jeśli w zdaniu nadrzędnym może być użyty zaimek TAKI, najprawdopodobniej chodzi o określenie jakiejś cechy, typu, więc najwłaściwsze w tym przypadku będzie wykorzystanie słowa JAKI.

Który czy jaki — przykłady

Omówienie teorii może okazać się niewystarczające dla zrozumienia mechanizmu przekładania TEGO na KTÓREGO czy JAKIEGO na TAKIEGO. Dlatego przygotowaliśmy kilka przykładów, które w różny sposób tłumaczą tę zależność.

Przykład:
  1. Wybrałam piosenkę, której lubiłeś słuchać. (TĘ — konkretny tytuł),
    ALE: Wybrałam muzykę, jakiej zawsze lubiłeś słuchać. (TAKIEJ — ogólny rodzaj);
  2. W redakcji oczekują [takich] wyników, jakie przynoszą dochody. (Ogólne),
    ALE: W redakcji oczekują [tych] wyników, które przynoszą dochody na poziomie kilkudziesięciu tysięcy. (Konkretne);
  3. Chcę kupić samochód [taki], jaki ma Paweł. (Chodzi o taki sam model/markę),
    ALE: Chcę kupić samochód [ten], który ma Paweł. (Osoba mówiąca chce odkupić samochód od Pawła);
  4. On kupił spodnie, jakie sobie dawno upatrzył. (TAKIE spodnie — może chodzić o model, kolor, materiał itd.),
    ALE: On kupił spodnie, które sobie dawno upatrzył. (TE spodnie — chodzi o konkretne, które mógł np. wypatrzyć na wystawie).

Podsumowanie

  • Który i jaki to zaimki przymiotne, których prawidłowe użycie przysparza wiele problemów i wątpliwości.
  • Dylemat „który czy jaki” można rozwiązać dzięki zastosowaniu domyślnego zaimka TEN lub TAKI w zdaniu poprzednim bądź nadrzędnym.
  • Zależność pomiędzy taki-jaki i ten-który ułatwia zrozumienie znaczenia obu zaimków i ich poprawne wykorzystanie.

Oceń artykuł:

Średnia ocena: 5

Izabela Tymińska

Iza z zawodu jest zootechnikiem. Odkąd pamięta, fascynowała ją tematyka zdrowotna, dlatego zajmuje się przede wszystkim copywritingiem medycznym. Ukończyła kurs Dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz Pozycjonowania + SEO dla WordPressa. W wolnym czasie pisze książkę i lubi bawić się słowami. Interesuje się zdrowym stylem życia, zielarstwem i fitoterapią. W poszukiwaniu równowagi medytuje i uprawia jogę.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnio na blogu

08.11.2024 Porady & Ciekawostki
07.11.2024 Marketing
06.11.2024 E-commerce
05.11.2024 Content Marketing
04.11.2024 Copywriting
01.11.2024 Korekta & Redakcja
31.10.2024 Pozycjonowanie
30.10.2024 Content Marketing
29.10.2024 Pozycjonowanie

Profesjonalne teksty biznesowe

Darmowa wycena

Zbuduj karierę z Content Writer

Sprawdź oferty pracy

Praktyczny
kurs
copywritingu