Poprawność językowa tekstów – dlaczego jest ważna?

Czym jest poprawność?

Osoba, która posługuje się bezbłędną polszczyzną, pisze i mówi zgodnie jej zasadami, w sposób zrozumiały nie tylko dla siebie, lecz także dla odbiorców. Ma nie tylko bogaty zasób słownictwa, lecz także wiedzę na temat zapisu, interpunkcji, ortografii czy stylu.

Nie jest tajemnicą, że wystarczy jeden błędnie postawiony przecinek, by całkowicie zmienić sens zdania.

Poziomy poprawności językowej

Jakie poziomy obejmuje poprawność językowa? Krótko przedstawimy każdy z nich.

1. Poprawność składniowa
   Odpowiedni wybór wyrazu. Musisz wiedzieć, jakim przypadkiem rządzi dany wyraz (na przykład udzielić kogo? czego?, a nie kogo? co?, więc: udzielić urlopu), jaki jest prawidłowy szyk lub też jak budować zdania w związku zgody (na przykład Mariusz i Dariusz szli, a nie Mariusz i Dariusz szły).
2. Poprawność wymowy
   Prawidłowa artykulacja głosek i połączeń głoskowych, między wyrazowych lub całych wyrazów (na przykład trzeba wymawiane jako tszeba, a nie czeba).
3. Poprawność słowotwórcza
   Umiejętność wybrania odpowiedniego modelu słowotwórczego (na przykład tworzenie przymiotników od rzeczowników, dodawanie przedrostków itd.).
4. Poprawność fleksyjna
   Poprawna odmiana wyrazów, wybieranie prawidłowej ich formy (na przykład lubić, a nie lubieć; Idę z Markiem Wasilukiem, a nie Idę z Markiem Wasiluk).
5. Poprawność frazeologiczna
   Używanie odpowiedniej formy wyrażeń frazeologicznych w odpowiednim ich znaczeniu.
6. Poprawność leksykalno-semantyczna
   W tym przypadku mowa o znajomości znaczenia wyrazu, umiejętności posługiwania się wyrazami wieloznacznymi w odpowiednim kontekście i prawidłowe łączenie wyrazów (na przykład ponosić klęskę, a nie ponosić zwycięstwo).

Dlaczego warto dbać o poprawność językową tekstów?

Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny:

Przede wszystkim, jeśli coś tworzysz – bez względu na przeznaczenie – z pewnością chcesz, aby każdy, kto to przeczyta, bez problemu zrozumiał Twój zamysł. Jak już jednak wspominaliśmy powyżej, nawet jeden błędny przecinek może to utrudnić.

Poza tym warto na pierwszym miejscu stawiać treść, a język powinien być tylko sposobem na jej wyrażenie. Zobrazujmy to na przykładzie:

Czytając ten tekst, zwracasz uwagę na przekaz czy formę? Ta przerysowana wypowiedź pełna błędów sprawia najpewniej, że aby w ogóle zrozumieć, o czym mowa, musisz przeczytać ją ponownie. Niepoprawny język powoduje bowiem, że to właśnie na nim się najbardziej skupiamy.

Wystarczy jeden błąd ortograficzny, by już zatrzymać się nad nim na dłużej. Co więcej – uznać, że tekst nie jest godny zaufania.

Wartość merytoryczna i wizerunek eksperta

Jeśli chcesz dzielić się z innymi swoją wiedzą i budować wizerunek eksperta w danej dziedzinie, musisz zwracać uwagę na jakość tworzonych przez siebie treści.

Błędy sprawią, że tekst może być uznany za mniej merytoryczny. Czy można ufać, że ktoś jest profesjonalistą, jeśli jego artykuł jest niepoprawny językowo? Dlatego, kiedy masz wiedzę, ale polszczyzna nie jest Twoją mocną stroną, zawsze warto zainwestować w profesjonalną korektę. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że treści będą najwyższej jakości.

Język się zmienia, dopasowuje do czasów, odbiorców, otaczającej nas rzeczywistości. To naturalne, choć może sprawić, że ciągle trzeba uczyć się czegoś nowego. Z jednej strony może to przytłaczać, z drugiej – to bardzo dobrze, że jest dla nas, a nie my dla niego i mimo twardych norm jest w nim nieco elastyczności.

Jak unikać błędów?

Jak więc tworzyć teksty, aby zachować w nich poprawność językową?

Warto korzystać z korekty online, na przykład takich stron jak LanguageTool czy Ortograf.pl – co prawda nie są to oprogramowania bez wad, ale pomogą Ci w zauważeniu literówek, brakujących przecinków czy powtórzeń.

Poza tym wszelkie językowe wątpliwości można sprawdzić w słownikach. W dzisiejszych czasach możesz to zrobić bez problemu online (korzystając na przykład z Wielkiego słownika języka polskiego lub słowników PWN). Przydatna może być również strona Rady Języka Polskiego i Poradnia językowa.

Przede wszystkim jednak warto poświęcić na to czas – nie pisz treści na ostatnią chwilę i czytaj je co najmniej dwukrotnie. Daj sobie chociaż kilka godzin po napisaniu, a następnie wróć do tekstu. Wówczas spojrzysz na niego świeżym okiem i łatwiej będzie Ci dostrzec wszelkie nieścisłości.

Język polski uznawany jest za jeden z najtrudniejszych na świecie. Aby go w pełni poznać, musisz nauczyć się zasad i norm, które mogą nastręczać wielu kłopotów. Trudno opanować je wszystkie i pewnie niejednokrotnie łapiesz się na tym, że przez cały czas używasz jakiegoś wyrażenia w sposób niepoprawny. To nic złego i wyrzucanie sobie tego nie ma sensu, jednak warto dbać o to, by język, którym się posługujemy, był jak najbardziej pozbawiony błędów.