Przecinek przed aż – kiedy należy go postawić?
Obowiązujące w języku polskim zasady interpunkcyjne często okazują się trudne do zastosowania w praktyce. Z taką sytuacją mamy do czynienia choćby wówczas, gdy w zdaniu występuje wyraz aż. W niektórych sytuacjach słowo to musi bowiem być poprzedzone przecinkiem, w innych natomiast jego obecność uznaje się za błąd. A zatem – kiedy należy postawić przecinek przed aż?
Funkcje aż w zdaniu
Słowo aż w języku polskim odgrywa dwie role – występuje w zdaniu jako spójnik lub partykuła.
Aż jako spójnik
W większości przypadków wyraz aż pełni funkcję spójnika. W tej roli zazwyczaj łączy zdania współrzędne, w których jedno ma za zadanie uwydatnić zawarty w drugim przekaz lub wskazuje na nagłą zmianę sytuacji.
- Długo rozważałem ten problem, aż w końcu znalazłem rozwiązanie.
- Biegłam tak szybko, aż zabrakło mi tchu.
- Nie odzywał się przez dłuższą chwilę, aż w końcu przemówił.
Aż jako spójnik często wprowadza też zdanie podrzędne do zdania złożonego. W ten sposób zostaje nakreślona granica czasowa wykonywania jakiejś czynności. Tak wskazuje się też na skutek albo stopień nasilenia czegoś.
- Szukała pierścionka tak długo, aż w końcu go znalazła.
- Cebulę smażymy tak długo, aż stanie się szklista.
- Poczekaj, aż deszcz ustanie.
Aż jako partykuła
Słowo aż występuje też w zdaniach pojedynczych, gdzie zwykle jest partykułą. W takiej sytuacji zazwyczaj akcentuje wyższy od oczekiwanego stopień intensywności jakiegoś zjawiska. Z reguły omawiany wyraz pojawia się przed wyrażeniem wskazującym na punkt czasowy, miejsce albo kolejność poszczególnych elementów.
- Bartek ma aż 5 psów.
- Dzięki nawigacji dotarłem bez problemu aż do samego Szczecina.
- Restrykcyjna dieta pozwoliła mi w ciągu pół roku zrzucić aż 15 kg.
Kiedy należy postawić przecinek przed aż?
O tym, czy w danym przypadku potrzebny jest przecinek przed aż, decyduje funkcja pełniona przez to słowo w zdaniu.
Zgodnie z obowiązującymi regułami przecinek musi obowiązkowo pojawić się przed aż będącym spójnikiem.
Zasadniczo nie ma żadnego znaczenia, czy wspomniany spójnik łączy zdania złożone podrzędnie, czy też współrzędnie. W obu tych sytuacjach postawienie przecinka przed aż jest bowiem konieczne.
- Długo był sam, aż w końcu znalazł sobie żonę.
- Czytałem spokojnie książkę, aż nagle ktoś zapukał do drzwi.
- Gotuj warzywa tak długo, aż zmiękną.
Od wspomnianej zasady właściwie nie ma żadnego wyjątku.
Kiedy nie stawiamy przecinka przed aż?
Słowo aż nie może być poprzedzone przecinkiem wówczas, gdy występuje w zdaniu w charakterze partykuły.
- W drodze do domu spotkałem aż 3 kolegów z dawnej pracy.
- Z uwagi na trudną sytuację finansową firmy byliśmy zmuszeni zwolnić aż 50 pracowników.
- Nasza drużyna piłkarska dotarła aż do finału.
Oczywiście, także przed aż rozpoczynającym zdanie nie można stawiać przecinka. Z taką sytuacją zwykle mamy do czynienia przy dialogach, np.: – Jak długo ona tu zostanie? – Aż dojdzie do siebie.
Podsumowanie
- Wyraz aż może pełnić w zdaniu funkcję spójnika łączącego zdania podrzędne albo współrzędne. Niekiedy występuje też w roli partykuły.
- Przed spójnikiem aż należy obowiązkowo postawić przecinek.
- Jeśli aż jest partykułą w zdaniu, wtedy należy zrezygnować z umieszczenia przecinka przed tym słowem.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz