Pytanie retoryczne — czym jest i jakie pełni funkcje?

Spis Treści:

Pytanie retoryczne nie wymaga odpowiedzi. Zadaniem tego powszechnie wykorzystywanego środka stylistycznego jest wzmocnienie uwagi odbiorcy i sprowokowanie go do refleksji. Formułowane w ten sposób zwroty pojawiają się zarówno w języku potocznym, jak i w literaturze czy poezji. Dowiedz się, kiedy warto zadać pytanie retoryczne.

Pytanie retoryczne — co to jest?

Pytanie retoryczne to takie, które nie wymaga udzielenia odpowiedzi.

Zwykle dlatego, że jest ona oczywista, pojawia się w samym pytaniu lub wręcz przeciwnie — nie istnieje. Założeniem jest więc wywołanie określonej reakcji rozmówcy, zwrócenie jego uwagi, a nie uzyskanie odpowiedzi.

Pytanie retoryczne może skłonić do refleksji filozoficznej, głębszych przemyśleń.

Kiedy zadać pytanie retoryczne? — funkcje

Pytanie retoryczne może spełniać wiele funkcji, dlatego jest często wykorzystywanym środkiem stylistycznym. Przede wszystkim stosuje się je w celu:

  • zwrócenia uwagi odbiorcy przekazu, np. Zobacz! Widzisz, co on wyprawia?;
  • skłonienia do refleksji, np. Niby jak mam nie żałować tego człowieka?;
  • wzmocnienia siły wypowiedzi, np. Jak tak można?.

Używając pytania retorycznego, mówca podkreśla swoje stanowisko w określonej sprawie i wywołuje skupienie rozmówcy. Zastosowanie tego zwrotu ma zaangażować emocjonalnie odbiorcę i umożliwić mu wczucie się w sytuację, zrozumienie wątpliwości lub działań przemawiającego, np. A nie wydaje Ci się, że zrobiłem to tylko dlatego, żeby Cię chronić?.

Poprzez pytanie retoryczne można też wpłynąć na drugą stronę i sprawić, by w końcu podjęła działanie, o które prosisz, np. Chyba już czas wychodzić?.

Wśród innych okoliczności, w których warto wykorzystać funkcję tego środka stylistycznego, można wymienić:

  • zaprezentowanie kontrastu, zestawienie przeciwstawnych poglądów, np. A jeśli to nie jest tak, że oni tak strasznie się kochają, tylko chcieli nam zrobić na złość, coś udowodnić?;
  • ironizowanie, sarkazm, np. Mowę Ci odjęło czy co?;
  • perswadowanie, manipulacja odbiorcy (ułatwiające przyznanie racji, pozyskanie aprobaty, częste w reklamach), np. Czy nie masz już dość tego ciągłego bólu pleców?.

Odpowiedź na pytanie retoryczne?

Definicja mówi, że wprowadzenie pytania retorycznego nie wymaga udzielenia odpowiedzi i zwykle tak jest.

Zdarza się jednak, że przemawiający, po zastosowaniu krótkiej pauzy, odpowiada na postawione przez siebie pytanie. To celowe działanie służące wzmocnieniu znaczenia jego wypowiedzi, podkreślenia postawy, stanowiska i nakierowaniu odbiorcy (odbiorców) na konkretny tor myślenia (chwyt krasomówczy).

Np. […] Czy zdążymy jeszcze przed zimą? (pauza) Oczywiście!

Jak widzisz, mówca nie musiał stosować zwrotu pytającego, tylko mógł od razu użyć zdania twierdzącego, mówiąc np. I możecie być pewni, że zdążymy jeszcze przed zimą. Jednak ta wypowiedź nie miałaby już tej siły, nie przemawiała tak mocno.

Pytanie retoryczne w copywritingu

Tego rodzaju środek stylistyczny świetnie sprawdzi się również w copywritingu. Jak już wspomnieliśmy powyżej, celem pytań bez odpowiedzi może być perswazja, co wykorzystywane jest w reklamach, np. Czy nie przeszkadza Ci codzienna gonitwa?.

Pytania retoryczne w copywritingu mogą więc nie tylko wzbudzić refleksję, lecz także pokazać odbiorcy, że jeśli zastanawia ich kwestia w nich zawarta, są w dobrym miejscu by zgłębić temat, dowiedzieć się więcej oraz poznać rozwiązanie.

Warto jednak pamiętać o tym, że tego rodzaju zabiegi w tekstach, opisach czy hasłach nie powinny być nadużywane. W przeciwnym razie zamiast zatrzymać potencjalnego klienta, skutecznie go odstraszą.

Pytanie retoryczne — przykłady

Najprawdopodobniej wiele razy spotykasz się z pytaniem retorycznym. Słyszysz je lub zadajesz, nawet nie zdając sobie z tego sprawy. To również środek stylistyczny występujący bardzo często w literaturze, wierszach, piosenkach. Trudno byłoby wymienić wszystkie, ale chcąc udowodnić, że naprawdę tak jest, przygotowaliśmy kilka przykładów zwrotów wykorzystywanych w codziennej mowie oraz pojawiających się w tekstach artystycznych.

Przykład:

Pytania retoryczne w języku potocznym:

  • Czy ja mówię po chińsku?
  • I kto to wszystko posprząta?
  • Coś ty narobił?
  • Jak mogłeś nigdy nie słyszeć tej piosenki?
  • Obudziłaś się?/ Wstałaś już?
  • Możesz sobie spojrzeć w oczy?
  • I po co to wszystko?
  • Ile razy mam jeszcze cię wołać?

Pytania retoryczne w tekstach:

  • Czy warto było szaleć tak przez całe życie? — „Kiedy powiem sobie dość”, O.N.A.;
  • Czemu zatrzymać się nie da tego momentu, gdy jesteś tu? — „Miłość, miłość”, Zalewski K.;
  • Dlaczego tobą nie mogę być ja? — „Do złudzenia”, Kowalska K.
  • Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie? — „Niepewność”, Mickiewicz A.
  • Czy to była kula, synku, czy to serce pękło? — „Elegia o chłopcu polskim”, Baczyński K.K.;
  • A co, gdyby budziła w ludziach strach / albo tylko odrazę, / albo tylko litość? — „W zatrzęsieniu”, Szymborska W.;
  • Romeo, czemuż ty jesteś Romeo? — „Romeo i Julia”, Shakespeare W.

Podsumowanie

  • Pytanie retoryczne nie wymaga udzielania odpowiedzi.
  • Jest to powszechnie wykorzystywany środek stylistyczny. Stosowany zarówno w języku potocznym, jak i w tekstach artystycznych.
  • Najważniejsze funkcje pytania retorycznego to zwrócenie uwagi rozmówcy, wywołanie refleksji i wzmocnienie znaczenia wypowiedzi.

Oceń artykuł:

Średnia ocena: 4.7

Izabela Tymińska

Iza z zawodu jest zootechnikiem. Odkąd pamięta, fascynowała ją tematyka zdrowotna, dlatego zajmuje się przede wszystkim copywritingiem medycznym. Ukończyła kurs Dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz Pozycjonowania + SEO dla WordPressa. W wolnym czasie pisze książkę i lubi bawić się słowami. Interesuje się zdrowym stylem życia, zielarstwem i fitoterapią. W poszukiwaniu równowagi medytuje i uprawia jogę.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnio na blogu

28.03.2024 Porady & Ciekawostki
27.03.2024 Social Media
26.03.2024 Marketing
25.03.2024 Korekta & Redakcja
22.03.2024 Porady & Ciekawostki
21.03.2024 Marketing
20.03.2024 Social Media
19.03.2024 Social Media
18.03.2024 Marketing

Profesjonalne teksty biznesowe

Darmowa wycena

Zbuduj karierę z Content Writer

Sprawdź oferty pracy

Praktyczny
kurs
copywritingu