Spójniki skorelowane – czym są?
Choć raczej nie używamy na co dzień nazwy spójniki skorelowane, często zestawiamy ze sobą spójniki. Używanie ich w mowie i piśmie języka, którym posługujemy się od wczesnych lat, wydaje się banalnie proste, jednak czasem nieświadomie popełniamy błędy. Czym są spójniki skorelowane oraz jak je poprawnie stosować?
Spójniki skorelowane – co to takiego?
Mianem spójników skorelowanych określamy takie spójniki, które składają się z więcej niż jednego wyrazu.
Razem tworzą one wyrażenie, które jest stałe. Nie należy zatem zmieniać żadnego z jego elementów. Trzeba tu zaznaczyć, że te połączenia wyrazów często mają charakter nieciągły, co oznacza, że pomiędzy poszczególnymi elementami może występować inny wyraz. Jednakże samo wyrażenie określające relację pozostaje niezmienne.
Doprecyzujmy również, czym są spójniki. Są to takie wyrazy, które nie mają samodzielnego znaczenia, nie są nazwą żadnego realnego przedmiotu ani miejsca. Mają jednak istotne znaczenie w budowie zdania. Ich funkcją bowiem jest łączenie poszczególnych części wypowiedzi – czy to ustnej, czy pisemnej. Spójniki odpowiadają za określenie relacji między wyrazami w zdaniu. Są nieodmienne, co oznacza, że zawsze występują w tej samej formie.
Przykłady spójników skorelowanych
Mimo że spójniki skorelowane to takie zestawienia wyrazów, które są utarte i niezmienne, warto podkreślić, iż niektóre z nich występują w kilku wariantach. Toteż poprawne jest użycie spójnika iż zamiast że lub lecz zamiast ale. W związku z tym poniżej podajemy przykłady spójników skorelowanych wraz z alternatywnymi wersjami. Stosuje się w nich synonimiczne formy jakiegoś spójnika różniącego się od poprzednika jedynie stylistycznie.
Przykłady spójników skorelowanych:
- dlatego…, że… / dlatego…, iż…
- tak…, jak…
- zarówno…, jak i…
- jeżeli…, to… / jeśli…, to…
- nie tylko…, lecz także… / nie tylko…, lecz również… / nie tylko…, ale też…
- o ile…, o tyle…
- póty…, póki… / dopóty…, dopóki…
- wprawdzie…, jednak… / wprawdzie…, lecz… / wprawdzie…, jednakże / wprawdzie…, ale…
- im…, tym…
- nie tyle…, ile…
Należy pamiętać, że przed drugim spójnikiem z pary konieczne jest wstawienie przecinka. Wynika to nie tyle z samego zastosowania tychże spójników skorelowanych, ile z faktu, iż mamy do czynienia ze zdaniem złożonym.
Jakie są najczęstsze błędy w stosowaniu spójników skorelowanych?
Najczęściej zatem popełnia się błąd, gdy zmienia się jakiś stały element spójników skorelowanych.
- dlatego…, bo…
- nie tyle…, ale…
- zarówno…, i…
- o ile…, to…
Rzecz jasna to niejedyne błędne połączenia spójnikowe. Naszym celem jest jedynie zilustrowanie zasady. Pamiętaj zatem, że spójniki skorelowane są połączeniami niezmiennymi, co oznacza, że nie należy wymieniać ich elementów. Co więcej, gdy już wprowadzimy do swojej wypowiedzi pierwszy element (np. zarówno), nie możemy zapomnieć o drugim.
Z czego wynikają te błędy? Językoznawcy są zdania, że to wpływ innych języków, a najbardziej składni rosyjskiej. Często również nie mamy świadomości, jak istotną funkcję stylistyczną pełnią spójniki skorelowane.
Niejednokrotnie pojawiają się błędy stylistyczne wynikające z niedostosowania formy do kontekstu wypowiedzi. Innych spójników użyjemy w tekście pisanym, a innych w wypowiedzi ustnej. W oficjalnym przemówieniu spójnik bo powinniśmy zastąpić wyrazem ponieważ lub gdyż. Niewłaściwie zaś będzie brzmiało, gdy w rozmowie ze znajomym powiemy: Poszłam na zakupy dlatego, iż zabrakło mi proszku do prania.
Podsumowanie
- Spójniki skorelowane, inaczej określane podwojonymi, to trwałe połączenie minimum dwóch spójników.
- Spójniki skorelowane występują w wypowiedzeniu w sposób nieciągły, pomiędzy pierwszym a drugim członem pary występuje bowiem treść.
- W zdaniu zawierającym spójniki skorelowane przed drugim z pary spójników należy postawić przecinek.
- Do jednego z najczęstszych błędów w stosowaniu spójników skorelowanych należy zapominanie o wstawieniu drugiego spójnika.
- Kolejnym częstym błędem w stosowaniu spójników podwojonych jest zamienianie jednego ze spójników na inny, różniący się znaczeniem.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz