Symbole matematyczne – co oznaczają i jak ich używać?

Czym są symbole matematyczne?

Przedstawiane są za pomocą symboli, którym, zgodnie z zasadami językowymi, przypisywane są konkretne znaczenia.

Stosowanie znaków matematycznych pozwala na szybkie i skrótowe zapisanie skomplikowanych działań, jednak ich odczytanie jest możliwe jedynie dzięki prawidłowej interpretacji poszczególnych znaków.

Najczęściej stosowane znaki matematyczne

Wyróżniamy kilka rodzajów znaków matematycznych wykorzystywanych na co dzień w typografii. Są to m.in. symbole stosowane w logice czy analizie matematycznej, a także symbole służące oznaczeniu np. funkcji. Znaki, których znajomość wiąże się z posiadaniem szerokiej wiedzy branżowej, używane są przez specjalistów z dziedziny.

Natomiast najbardziej popularnymi znakami matematycznymi są te oznaczające ważne relacje i działania, czyli głównie symbole arytmetyczne. Umiejętność ich interpretacji jest przydatna nawet dla osób spoza branży matematycznej. Do najczęściej używanych znaków tego rodzaju należą:

Znak plus (+) i minus (–)

Symbole te stosowane są kolejno do wyróżnienia operacji dodawania i odejmowania, np. 10 + 5 = 15 czy 20 – 5 = 15. Mają takie samo położenie oraz tę samą szerokość, co pozostałe operatory matematyczne. Symbol minusa często oznaczany jest również znakiem łącznika (-).

Znaki równości (=) i nierówności (≠, <, >, ≤, ≥)

Symbol równości „=” stawiany jest pomiędzy elementami, które są sobie równe, np. 2 + 2 = 4. Z kolei poszczególnych znaków nierówności używamy w celu oznaczenia braku równości pomiędzy dwoma elementami, np.:

• znak mniejszości (<) wskazuje, że poprzedzająca go liczba lub wyrażenie są mniejsze od tych, które następują po znaku, np. 6 < 7;
• znak większości (>) wskazuje, że poprzedzająca go liczba lub wyrażenie są większe od tych, które następują po nim, np. 7 > 6;
• symbol mniejszy lub równy (≤) oznacza, że poprzedzający go element jest mniejszy bądź równy elementom występującym po nim, np. 10 ≤ 11;
• symbol większy lub równy (≥) oznacza, że poprzedzający go element jest większy bądź równy elementom występującym po nim, np. 11 ≥ 11.

Znak mnożenia (×) i dzielenia (÷)

Znaki „×” oraz „÷” wykorzystywane są w tekstach do oznaczania kolejno mnożenia oraz dzielenia, czyli głównych działań arytmetycznych, np. 5 × 2 = 10, a 5 ÷ 2 = 5. Niekiedy, zwłaszcza w zapisie ręcznym, symbol „÷” zastępowany jest symbolem uproszczonym „:” lub kreską ułamkową „/”, natomiast znak „×” przyjmuje również postać kropki „⋅”.

Pozostałe symbole matematyczne

Istnieje również szereg znaków matematycznych, które są rzadziej stosowane, a przez to również mniej rozpoznawalne. Do takich symboli należą np. znaki:

• wykorzystywane w logice matematycznej, np. symbol „&” oznacza koniunkcję i czytany jest jako „i”;
• stosowane w geometrii i topologii, np. „⟂” oznaczający prostopadłość;
• stosowane w analizie matematycznej, jak znak potęgi, np. „2²” czytane jako dwa do potęgi drugiej;
• służące do oznaczenia zbiorów i struktur, np. znak „Z” oznacza zbiór liczb całkowitych;
• wskazujące na konkretne funkcje, np. „cos”, czyli funkcja trygonometryczna „cosinus”.

Z tego rodzaju znakami spotkamy się przede wszystkim w tekstach z literatury przedmiotowej, głównie w podręcznikach czy artykułach naukowych. Jednak warto mieć świadomość ich istnienia i poprawnie rozróżniać poszczególne symbole – dzięki temu interpretacja wielu tekstów stanie się jeszcze prostsza.