Jak zapisywać dialogi? Praktyczne wskazówki
Poprawny zapis dialogów to kluczowy element każdej dobrej narracji. Dla pisarza jest to nie tylko narzędzie do przedstawienia rozmów między postaciami, lecz także sposób na budowanie napięcia, kreowanie charakterów i wywoływanie emocji u czytelnika. Dlatego wiedza o tym, jak robić to dobrze, może być przydatna dla autorów i niezbędna dla korektorów oraz redaktorów pracujących nad tekstem. Dowiedz się, jak zapisywać dialogi i jakich błędów unikać.
Czym jest dialog?
Dialog to fragment tekstu stanowiący zapis rozmowy pomiędzy postaciami.
Jest to podstawowa forma wypowiedzi w tekstach mówionych (obok monologu) i niezwykle istotny element wielu gatunków literackich, takich jak powieści, opowiadania czy sztuki teatralne.
W tekstach literackich dialog spełnia 3 główne funkcje:
- jest elementem umożliwiającym pośrednie scharakteryzowanie bohaterów,
- nadaje dynamikę opowiadanej historii i przyspiesza przebieg wydarzeń,
- pozwala na poinformowanie czytelnika o okolicznościach i sytuacjach, które nie zostały przedstawione przez narratora (lub nie pojawiły się na scenie).
Poprawny zapis dialogowy jest niezbędny, aby czytelnik mógł łatwo odróżnić wypowiedzi poszczególnych postaci oraz po to, by oddać emocje, wzmocnić dramatyzm i napięcie pomiędzy nimi. Kluczowe znaczenie ma odpowiednia interpunkcja.
Jak zapisywać dialogi — zasady
Zasady dotyczące tego, jak zapisywać dialogi w języku polskim są stosunkowo proste. Ponieważ charakterystyczną cechą tej formy wypowiedzi jest naprzemienna zamiana ról pomiędzy mówiącym i słuchaczem (nadawcą i odbiorcą), niezwykle istotne jest właściwe zaznaczenie i oddzielenie wypowiedzi bohaterów, a często również odpowiednie dodanie didaskaliów.
Przygotowaliśmy dla Ciebie zbiór wskazówek dotyczących zapisywania dialogów.
Myślnik lub półpauza
Używanie myślnika lub półpauzy przed wypowiedzią dialogową jest konieczne, żeby oznaczyć mówiącego, oraz do oddzielenia wypowiedzi bohatera i wtrącenia narratora. Przed i po myślniku (pauzie, półpauzie) wewnątrz dialogu należy wstawić spację. Nie stosuje się jej przed znakiem rozpoczynającym wypowiedź.
— Nie wiem, co robić — powiedziała Kasia.
— Wierzę, że to musi być dla Ciebie trudne — rzucił Adam przed wyjściem.
Poprawna interpunkcja
Wewnątrz dialogów umieszcza się znaki interpunkcyjne – przecinki, wykrzykniki, znaki zapytania, dwukropki, kropki oraz wielokropki.
Należy pamiętać, że kropki nie używa się w sytuacjach, w których przypis narratora dotyczy wypowiedzi bohatera (inne znaki są w pełni dopuszczalne), natomiast należy ją postawić, jeśli didaskalia związane są z tłem dialogowym, np. z dalszymi wydarzeniami.
Wstawienie kropki, w odróżnieniu od pozostałych znaków, wpływa również na wielkość pierwszej litery w narracji.
— Widzę, że postanowiłaś wrócić — wysyczał wściekle Adam.
— Widzę, że postanowiłaś wrócić. — Zamknął za nią drzwi i ruszył w stronę kuchni.
— Otwórz okno! — krzyknął Jan.
— Czyli jednak… — powiedziała w zadumie.
— To niewiarygodne! — krzyknął.
Istotne znaczenie ma również odpowiednie zaznaczenie narracji myślnikami lub półpauzami wewnątrz wypowiedzi bohatera.
— Czy wiesz, że wczoraj — cedził powoli słowa — czekałem na ciebie pod biurem?
Jeśli narrator informuje o tym, że bohater kontynuuje wypowiedź, konieczne jest wstawienie dwukropka.
— Nie wydaje Ci się, że oczekujesz zbyt wiele? — powiedziała, stawiają przed nim kawę, po czym dodała: — Liczę na rewanż.
Cudzysłów
Jeśli w dialogu pojawia się przytoczenie czyjejś wypowiedzi, powinna być ona zamknięta w cudzysłowie. Co ciekawe, w literaturze angielskiej cudzysłów służy również do zapisów dialogów.
— Jak tylko o niej myślę, przypomina mi się jej krzyk: „Nie! Tylko nie to!”.
Kursywa
Wszystkie wtrącenia i wypowiedzi bohaterów w języku obcym należy zapisywać kursywą.
— Let’s find out, who the winner is! — powiedział i otworzył kopertę.
Dywiz
Jeśli chcesz zaznaczyć specyficzne wyartykułowanie kwestii postaci z utworu literackiego, możliwe jest rozłożenie wyrazu przy użyciu łącznika (dywizu).
— My-y-y-ślisz, że-e nas zna-a-jdzie? — wyjąkał mały chłopiec.
Jak zapisywać dialogi? — błędy
Błędy w zapisie dialogów mogą utrudniać rozróżnienie kwestii bohaterów, zrozumienie treści i wciągnięcie się czytelnika w opowiadaną historię. Wpływają więc na cały proces czytania, dlatego należy się ich wystrzegać.
Poniżej przedstawiamy najczęściej popełniane błędy w zapisie dialogów:
- Brak myślnika przed wypowiedzią — uniemożliwia rozpoznanie dialogu i wprowadza chaos do opowieści.
- Stosowanie dywizów zamiast myślników – łącznik (dywiz), zgodnie ze swoją nazwą łączy, natomiast pauza lub półpauza pełnią całkowicie odmienną funkcję.
- Wykorzystywanie cudzysłowów w całych zapisach dialogowych — kalka z literatury anglojęzycznej.
- Brak konsekwencji w stosowaniu zasad dotyczących zapisów dialogowych, mieszanie wprowadzające chaos.
Pamiętaj, że przestrzeganie zasad tego, jak zapisywać dialogi, poprawia czytelność tekstu i umożliwia łatwe odróżnienie wypowiedzi bohaterów oraz odczytywanie emocji. Dlatego warto zwrócić uwagę na powyższe błędy i unikać ich podczas pisania oraz korekty tekstu.
Podsumowanie
- Dialog w tekście to wymiana wypowiedzi pomiędzy bohaterami opowieści.
- Zasady zapisu pozwalają na budowanie napięcia, dostrzeżenie relacji pomiędzy bohaterami i przedstawienie zdarzeń niepojawiających się w narracji.
- Najważniejszą kwestię w zapisywaniu kwestii dialogowych odgrywają odpowiednie znaki interpunkcyjne.
- Wiedza o tym, jak zapisywać dialog, pozwala uniknąć błędów wprowadzających chaos utrudniający czytelnikowi właściwy odbiór tekstu literackiego.
- Wśród najczęstszych błędów w zapisie można wyróżnić brak myślnika rozpoczynającego wypowiedź oraz niekonsekwencję w stosowaniu zasad interpunkcji.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz