Jak zapisywać daty? — sposoby, interpunkcja, kolejność

Istnieje kilka możliwości na prawidłowe zapisywanie daty. Poza różnymi sposobami przedstawiania poszczególnych elementów znaczenie ma również ich kolejność, zasady interpunkcji oraz ujednolicenie w tekście. Dowiedz się, jak zapisywać daty, żeby robić to zgodnie z zasadami języka polskiego.
Zapisywanie dat
W języku polskim wyróżnia się kilka sposobów zapisywania daty. Możesz samodzielnie decydować o ich wyborze, chyba że wypełniasz dokument, który narzuca konkretną metodę.
Jeśli nie, możesz zdecydować się na zapis:
- cyfrowy (wykorzystując cyfry arabskie lub rzymskie);
- cyfrowo-słowny;
- słowny.
Od wyboru sposobu zapisu zależą zasady interpunkcji, którymi musisz się kierować. Dodatkowo niezależnie od wybranej metody musisz pamiętać o właściwej kolejności poszczególnych elementów daty oraz o zachowaniu jednolitego sposobu zapisu w całym artykule. Jeśli obawiasz się, że o czymś zapomnisz, nie przejmuj się. Przygotowaliśmy dla Ciebie zbiór reguł dotyczących poprawnego przedstawiania dat, który z pewnością ułatwi Ci ich zapamiętanie.
Cyfry arabskie
Zapisywanie dat za pomocą cyfr arabskich to najpopularniejszy sposób oznaczenia.
Wszystkie elementy daty (dzień, miesiąc, rok) przedstawione są jednakowo, tj. przy użyciu cyfr od 0 do 9.
Przykłady: 17.07.1983, 1.09.1939, 11.11.2022, 6.12.2001 itd.
Z zerem czy bez zera?
Zgodnie z zasadami edytorskimi przy zapisywaniu dat pomija się tzw. zero wiodące w przypadku pojedynczej liczby oznaczającej dzień. Oznacza to, że należy zapisać 1.10.2020 (a nie 01.10.2020) lub 1 X 2020 (a nie 01 X 2020). Wyjątek stanowią niekiedy formalne, bardzo ważne dokumenty, w których może pojawić się również zapis: 01.10.2020.
O zerze wiodącym musisz natomiast pamiętać przy liczbach (1–9) oznaczających miesiące. Zapis poprawny wygląda następująco: 1.08.1944 (a nie 1.8.1944 czy też 01.8.1944).
Cyfry rzymskie
Zapis dat za pomocą cyfr rzymskich jest w rzeczywistości sposobem mieszanym.
Cyfry rzymskie służą jedynie do oznaczenia miesięcy (I–XII), a pozostałe elementy daty wyrażane są za pomocą cyfr arabskich.
Przykłady: 17 VII 1983, 1 IX 1939, 11 XI 2022, 1 I 2023 itd.
Cyfry i słowa
Połączenie zapisu cyfrowego i słownego dotyczy wykorzystania cyfr arabskich w odniesieniu do dnia i roku oraz słownego zapisu nazwy miesiąca. Istotne znaczenie ma odmiana słowa. Musisz pamiętać, żeby zapisać je w dopełniaczu. Po liczbie występuje domyślne słowo „dzień”, które determinuje taką formę, np. 1 (dzień) stycznia. Brak odmiany i zostawienie nazwy miesiąca w mianowniku w tym konkretnym przypadku sugerowałoby, że to pierwszy styczeń z iluś styczni. Np. To pierwszy styczeń w moim życiu, w którym nie było słonecznego wyżu.
Przykłady poprawnego zapisu: 17 lipca 1983 (a nie 17 lipiec!), 1 września 1939 (a nie 1 wrzesień!), 11 listopada 2022 (a nie 11 listopad!), 1 stycznia 2023 (a nie 1 styczeń!) itd.
Słowny zapis daty
Zapis bez użycia cyfr również jest poprawny, jednak raczej rzadko spotykany ze względu na swoją niefunkcjonalność.
Tu również, podobnie jak w poprzednio omawianym przypadku, musisz pamiętać o odmianie nazwy miesiąca i postępować wg wzoru: dzień (którego?) miesiąca (którego?) roku.
Przykład: pierwszy stycznia dwa tysiące dwudziestego trzeciego, siedemnastego lipca tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego trzeciego itd.
Co z rokiem — r.?
Po dacie zwykle dopisuje się „r.” lub pełną nazwę — „roku”. Wykorzystanie tego skrótu w zapisie wiąże się z koniecznością zachowania dwóch zasad:
- przed „r” musisz wstawić spację;
- po „r” musisz postawić kropkę.
Przykład: 17.07.1983 r., 1 I 2023 r., 1 września 1939 roku, jedenastego listopada dwa tysiące dwudziestego drugiego roku itd.
Jak zapisywać daty — kolejność składników
Na pewno wszystkie poprzednie przykłady wskazały Ci już poprawną kolejność poszczególnych elementów w zapisie daty: dzień-miesiąc-rok. Taki sposób wykorzystywany jest w literaturze i w tekstach prywatnych.
W wielu pismach urzędowych i oficjalnych dokumentach występuje odwrotny zapis, tj. rok-miesiąc-dzień. Ma to związek z wykorzystywaniem urządzeń do segregacji, które wychwytują rok i umożliwiają rozdzielenie dokumentów przeznaczonych do przechowywania.
Ciekawostka! Użycie kolejności „urzędowej” (rok-miesiąc-dzień) w nieoficjalnych zapisach uniemożliwia ich przeczytanie. Nie wierzysz? Spróbuj! Poznaliśmy się zaraz po 1981.12.13. 😉
Zasady interpunkcji w zapisie dat
Zasady interpunkcji są bardzo proste:
- kropkę stawiasz zawsze po dniu i miesiącu, jeśli zapisujesz datę wyłącznie cyframi arabskimi;
- nie używaj kropki przed i po oznaczeniu miesiąca cyfrą rzymską (czyli również po cyfrze arabskiej oznaczającej dzień);
- nie stosuj jej również wtedy, gdy zapisujesz miesiąc słownie.
Czyli: kropkę stawiasz tylko wtedy, gdy do oznaczenia miesiąca wykorzystujesz cyfry arabskie! W zapisie dat nie stawia się po niej spacji!
Pamiętaj również, że błędem jest oddzielanie poszczególnych elementów daty za pomocą dywizu (17-07-1983 r.). Dywizu (lub półpauzy) bez spacji używa się w przypadku oznaczania dat stanowiących ramy chronologiczne, np. 1983–2023.
Przeczytaj również
Inne zapisy dat
Niejednokrotnie spotkasz się też z innymi zapisami określającymi daty (albo potrzebną stworzenia tekstu zawierającego inny format). Nie zawsze przecież czas określa się za pomocą dnia, miesiąca i roku.
Zapisy dat wykorzystuje się również w:
- ramach chronologicznych (wspominaliśmy o nich w poprzednim akapicie) — do oddzielenia lat stosuje się dywiz lub półpauzę (byle konsekwentnie). Dodatkowo, jeśli dotyczą tego samego wieku, drugi zapis można skrócić do dwóch ostatnich cyfr, np. 1939–45.
- okresach następujących po sobie lat lub wieków — do oddzielenia stosuje się kreskę ukośną, np. XIX/XX, 1939/40 itd.
- określaniu dziesięcioleci — w zapisie pomija się tysiące i setki, np. w latach 90. (nie: w latach 90-tych!). W niektórych przypadkach konieczne jest przybliżenie czasu, np. lata 20. XX wieku.
Przy zapisie roku tysiące i setki można niekiedy zastąpić apostrofem, np. grudzień ’81, wrzesień ’39, lato ’83. Takiego zapisu nie stosuje się do oznaczania dwóch pierwszych dekad określanego wieku (nie: ’11, ’09).
Podsumowanie
- W języku polskim istnieje kilka sposobów na zapisanie daty.
- Poprawne oznaczenie wiąże się z koniecznością dostosowania się do określonych reguł, m.in. sposobu zapisu, interpunkcji, odmiany i kolejności poszczególnych elementów.
- Decyzję o tym, jak zapisywać datę, podejmuje autor tekstu.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz