Jak zapisywać daty? — sposoby, interpunkcja, kolejność

Zapisywanie dat

Jeśli nie, możesz zdecydować się na zapis:

• cyfrowy (wykorzystując cyfry arabskie lub rzymskie);
• cyfrowo-słowny;
• słowny.

Od wyboru sposobu zapisu zależą zasady interpunkcji, którymi musisz się kierować. Dodatkowo niezależnie od wybranej metody musisz pamiętać o właściwej kolejności poszczególnych elementów daty oraz o zachowaniu jednolitego sposobu zapisu w całym artykule. Jeśli obawiasz się, że o czymś zapomnisz, nie przejmuj się. Przygotowaliśmy dla Ciebie zbiór reguł dotyczących poprawnego przedstawiania dat, który z pewnością ułatwi Ci ich zapamiętanie.

Cyfry arabskie

Wszystkie elementy daty (dzień, miesiąc, rok) przedstawione są jednakowo, tj. przy użyciu cyfr od 0 do 9.

Przykłady: 17.07.1983, 1.09.1939, 11.11.2022, 6.12.2001 itd.

Z zerem czy bez zera?

Zgodnie z zasadami edytorskimi przy zapisywaniu dat pomija się tzw. zero wiodące w przypadku pojedynczej liczby oznaczającej dzień. Oznacza to, że należy zapisać 1.10.2020 (a nie 01.10.2020) lub 1 X 2020 (a nie 01 X 2020). Wyjątek stanowią niekiedy formalne, bardzo ważne dokumenty, w których może pojawić się również zapis: 01.10.2020.

O zerze wiodącym musisz natomiast pamiętać przy liczbach (1–9) oznaczających miesiące. Zapis poprawny wygląda następująco: 1.08.1944 (a nie 1.8.1944 czy też 01.8.1944).

Cyfry rzymskie

Cyfry rzymskie służą jedynie do oznaczenia miesięcy (I–XII), a pozostałe elementy daty wyrażane są za pomocą cyfr arabskich.

Przykłady: 17 VII 1983, 1 IX 1939, 11 XI 2022, 1 I 2023 itd.

Cyfry i słowa

Połączenie zapisu cyfrowego i słownego dotyczy wykorzystania cyfr arabskich w odniesieniu do dnia i roku oraz słownego zapisu nazwy miesiąca. Istotne znaczenie ma odmiana słowa. Musisz pamiętać, żeby zapisać je w dopełniaczu. Po liczbie występuje domyślne słowo „dzień”, które determinuje taką formę, np. 1 (dzień) stycznia. Brak odmiany i zostawienie nazwy miesiąca w mianowniku w tym konkretnym przypadku sugerowałoby, że to pierwszy styczeń z iluś styczni. Np. To pierwszy styczeń w moim życiu, w którym nie było słonecznego wyżu.

Przykłady poprawnego zapisu: 17 lipca 1983 (a nie 17 lipiec), 1 września 1939 (a nie 1 wrzesień), 11 listopada 2022 (a nie 11 listopad), 1 stycznia 2023 (a nie 1 styczeń) itd.

Słowny zapis daty

Tu również, podobnie jak w poprzednio omawianym przypadku, musisz pamiętać o odmianie nazwy miesiąca i postępować wg wzoru: dzień (którego?) miesiąca (którego?) roku.

Przykład: pierwszy stycznia dwa tysiące dwudziestego trzeciego, siedemnastego lipca tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego trzeciego itd.

Co z rokiem — r.?

Po dacie zwykle dopisuje się „r.” lub pełną nazwę — „roku”. Wykorzystanie tego skrótu w zapisie wiąże się z koniecznością zachowania dwóch zasad:

• przed „r” musisz wstawić spację;
• po „r” musisz postawić kropkę.

Przykład: 17.07.1983 r., 1 I 2023 r., 1 września 1939 roku, jedenastego listopada dwa tysiące dwudziestego drugiego roku itd.

Jak zapisywać daty — kolejność składników

Na pewno wszystkie poprzednie przykłady wskazały Ci już poprawną kolejność poszczególnych elementów w zapisie daty: dzień-miesiąc-rok. Taki sposób wykorzystywany jest w literaturze i w tekstach prywatnych.

W wielu pismach urzędowych i oficjalnych dokumentach występuje odwrotny zapis, tj. rok-miesiąc-dzień, np. 1986-05-17. Ma to związek z wykorzystywaniem urządzeń do segregacji, które wychwytują rok i umożliwiają rozdzielenie dokumentów przeznaczonych do przechowywania.

Ciekawostka! Użycie kolejności „urzędowej” (rok-miesiąc-dzień) w nieoficjalnych zapisach uniemożliwia ich przeczytanie. Nie wierzysz? Spróbuj! Poznaliśmy się zaraz po 1981-12-13.

Zasady interpunkcji w zapisie dat

Zasady interpunkcji są bardzo proste:

• kropkę stawiasz zawsze po dniu i miesiącu, jeśli zapisujesz datę wyłącznie cyframi arabskimi;
• nie używaj kropki przed i po oznaczeniu miesiąca cyfrą rzymską (czyli również po cyfrze arabskiej oznaczającej dzień);
• nie stosuj jej również wtedy, gdy zapisujesz miesiąc słownie.

Czyli: kropkę stawiasz tylko wtedy, gdy do oznaczenia miesiąca wykorzystujesz cyfry arabskie. W zapisie dat nie stawia się po niej spacji.

Pamiętaj również, że błędem jest oddzielanie poszczególnych elementów daty za pomocą dywizu (17-07-1983 r.). Dywizu (lub półpauzy) bez spacji używa się w przypadku oznaczania dat stanowiących ramy chronologiczne, np. 1983–2023.

Inne zapisy dat

Niejednokrotnie spotkasz się też z innymi zapisami określającymi daty (albo potrzebną stworzenia tekstu zawierającego inny format). Nie zawsze przecież czas określa się za pomocą dnia, miesiąca i roku.

Zapisy dat wykorzystuje się również w:

• ramach chronologicznych (wspominaliśmy o nich w poprzednim akapicie) — do oddzielenia lat stosuje się dywiz lub półpauzę (byle konsekwentnie). Dodatkowo, jeśli dotyczą tego samego wieku, drugi zapis można skrócić do dwóch ostatnich cyfr, np. 1939–45;
• okresach następujących po sobie lat lub wieków — do oddzielenia stosuje się kreskę ukośną, np. XIX/XX, 1939/40 itd.;
• określaniu dziesięcioleci — w zapisie pomija się tysiące i setki, np. w latach 90. (nie: w latach 90-tych!). W niektórych przypadkach konieczne jest przybliżenie czasu, np. lata 20. XX wieku.

Przy zapisie roku tysiące i setki można niekiedy zastąpić apostrofem, np. grudzień ’81, wrzesień ’39, lato ’83. Takiego zapisu nie stosuje się do oznaczania dwóch pierwszych dekad określanego wieku (nie: ’11, ’09).