Dlaczego nie chce Ci się pisać tekstów?

Dlaczego mózg jest leniwy?

Nie musisz zapoznać się z tym artykułem „od deski do deski”, aby Twoja pracowitość była ponadprzeciętna. Wystarczy, że… czytasz ten akapit.

Jak donosi American Press Institute w tym badaniu, zaledwie 4 na 10 Amerykanów wykracza wzrokiem poza nagłówki. Większość czyta tylko te kluczowe wyrazy, które są napisane grubą czcionką. Ale dlaczego tak się dzieje?

Odroczona gratyfikacja, czyli uzyskanie efektów po pewnym czasie od podjęcia czynności, jest stosunkowo świeżym wyzwaniem dla naszych mózgów. Według badań D. Kahnemana większość osób woli natychmiastową wypłatę od nieco większych pieniędzy w przyszłości. Analogicznie w pracach W. Mischela dzieci chętnie chrupały ciasteczko, choć zostały poinformowane, że po odczekaniu 15 minut mogłyby zjeść dwa.

Człowiek lubi doraźne korzyści, bo tak nakazuje mu dopamina, neuroprzekaźnik stymulujący układ nagrody (patrz: Wikipedia). Generalnie rzecz ujmując, Twój mózg woli przejrzeć Facebooka od wysilania się przy tworzeniu treści.

Co zrobić, by się zachciało?

Niemiecki psychoanalityk Erich Fromm postulował, że człowiek dąży do szczęścia i samorealizacji poprzez wykorzystanie swojego twórczego potencjału. Na dłuższą metę nie można tylko konsumować – trzeba coś robić.

To oznaczałoby nieustanny konflikt. Z jednej strony tkwi w nas mózg, leniwy i skłonny do natychmiastowych przyjemności. Z drugiej strony czujemy dążenie, które pomimo wszechobecnego dobrobytu nakazuje podejmowanie wysiłku w imię wyższych celów. Z jakiejś przyczyny wybierasz schody zamiast windy. Kończysz serial i uczysz się języków obcych. Zamykasz przeglądarkę i rozpoczynasz pracę nad tekstem.

Wybitni myślicie byli w większości zgodni, że siła tego dążenia jest cechą wrodzoną. Już w średniowiecznej scholastyce pojawia się słynna sentencja: „Velle non discitur” – nie można nauczyć się chcieć.

Warto tutaj zatrzymać się przy myśli Fryderyka Nietzsche, który – jak wiemy – rozdzielił potencjał ludzki na szarą masę i nadczłowieka. O pierwszych powiadał, iż odnajdują przyjemność w rozkoszach ciała, drudzy: zdobywając moc, gdy w umęczeniu pną się ku górze. Stwierdził: „Człowiek jest czemś, co pokonanym być powinno. Cożeście uczynili, aby go pokonać?”.

No właśnie. Wydaje się, że jakakolwiek próba trwałego zwycięstwa nad prokrastynacją kończy się nieuchronnym fiaskiem. Motywacja po pewnym czasie znika, a stery przejmuje ten ciepłolubny, wygodnicki mózg.

Dlatego czy warto ufać uśmiechniętym menadżerom, którzy gwarantują wymyślne sposoby na rozbudzenie motywacji? Cóż, nieustanna walka między ambitną osobowością a leniwą biologiczną powłoką toczy się bez wyjątku w każdym z nas.