Jak piszą osoby niewidome? Poznaj historię i współczesne metody

Jak pisze osoba niewidoma?

Niewidomi wykorzystują popularny alfabet Braille’a – nazwany od jego twórcy Louise’a Braille’a, który opracował ten system w wieku zaledwie 15 lat. Alfabet został ogłoszony w 1829 roku, a pierwszą książkę opartą na piśmie brajlowskim wydano osiem lat później (co ciekawe, opisywała ona historię Francji).

Alfabet Braille’a opiera się na 6 wypukłych kropkach, których różna kombinacja odpowiada literom alfabetu.

Aby pisać na kartce, osoby niewidome wykorzystują tzw. maszyny brajlowskie, których rynkowe nazwy to Perkins, Eurotype czy TatraPoint. Co ważne, wykorzystywany papier musi być grubszy i sztywniejszy od tradycyjnych kartek.

A jak niewidomi korzystają z Internetu? W tym przypadku stosują screenreadery, czyli oprogramowanie zamieniające tekst na syntetyczną mowę. Na rynku najpopularniejsze rozwiązania obejmują darmowy NVDA oraz płatny JAWS. Dzięki temu osoby niewidome mogą obsługiwać komputer, pisać teksty i pracować w wielu zawodach.

Takie rozwiązania cyfrowe powstają w zasadzie już od 2000 roku – ich prężny rozwój skutkował powstaniem nowej dziedziny: tyfloinformatyki, która skupia się na projektowaniu sprzętu i oprogramowań dla osób z dysfunkcją wzroku.

Mimo prostoty i szerokiego zastosowania alfabetu Braille’a, ten system ma również pewne wady. Przede wszystkim, tekst cechuje się kilkukrotnie większą objętością, np. popularna powieść o Harrym Potterze składa się wówczas z 36, a nie z 7 tomów. Ponadto wysokie koszty druku w połączeniu z niskim nakładem powodują, że książki są znacznie droższe.

A jak dawniej pisała osoba niewidoma?

Wcześniejsze techniki cechowały się zdecydowanie większą niedoskonałością. Początkowo próbowano nadawać kształty literom za pomocą różnych materiałów, takich jak drewno, filc czy po prostu kawałki drutu. Niestety to rozwiązanie wciąż nie umożliwiało pisania tekstu przez osoby niewidome.

Tym razem problemem okazał się odczyt, ponieważ tekst szybko się zacierał. Następną koncepcją było pismo węzełkowe, które pozwalało zarówno na pisanie, jak i czytanie, poprzez tworzenie supłów na sznurze (znaczenie nadawała ich wielkość, ilość, a także odstępy między nimi). Niestety, jak można się domyślić, przekaz informacji w ten sposób był niezwykle powolny.

Ostatecznie szerokie zastosowanie zyskał alfabet stworzony przez znanego już Louise’a Braille’a, który swój pomysł zaczerpnął z… wojskowości. Pismo punktowe zostało bowiem stworzone w oparciu o system korespondencji stosowany przez francuską armię, której zależało na przekazywaniu rozkazów w ciemności bez posługiwania się żadnymi słowami. Zasadniczą różnicą było używanie 12 wypukłych punktów zamiast 6. Louise uprościł ten system, a zarazem rozbudował go, dodając później notację matematyczną oraz muzyczną.