Żaden czy jakikolwiek – jak i kiedy ich używać?

Spis Treści:

Zaimki żaden oraz jakikolwiek bywają stosowane wymiennie. Nie jest to jednak poprawne, ponieważ podane wyrazy wcale nie stanowią wobec siebie synonimów. Zapraszamy do lektury poniższego artykułu, w którym wyjaśniamy, co oznaczają te zaimki oraz jak należy ich używać.

Żaden i jakikolwiek – co oznaczają?

Wyraz żaden według Słownika języka polskiego PWN oznacza: zaimek w zdaniach przeczących, komunikujący brak kogoś lub czegoś, np. „Do żadnej winy się nie poczuwaj!”.

Za to jakikolwiek, według tego samego źródła, oznacza: zaimek nieokreślony, komunikujący dowolność lub obojętność wyboru, np. „Poszukaj sobie jakiejkolwiek pracy”. W związku z przytoczonymi definicjami można jednoznacznie stwierdzić, że zaimki żaden czy jakikolwiek nie są wobec siebie synonimami.

Czym jest zaimek?

Zaimek jest jedną z pięciu odmiennych części mowy. Jego rolą jest zastępowanie rzeczowników, przymiotników, liczebników i przysłówków w zdaniu.

Dlatego to, na jakie pytania odpowiada zaimek, zależy od tego, jaką część mowy reprezentuje. Zaimki dzielimy na:

  • rzeczowne – zastępują rzeczowniki (np. ja, ty, my, oni);
  • przymiotne – zastępują przymiotniki (np. tamte, taki, mój, twój, inny);
  • liczebne – zastępują liczebniki (np. ile, tyle, iluś);
  • przysłowne – zastępują przysłówki (np. nigdzie, gdzieś, wtedy, którędyś).

Oprócz powyższego sposobu klasyfikacji zaimki można podzielić także ze względu na ich funkcje. Wtedy wyróżniamy zaimki: osobowe, dzierżawcze, pytające, zwrotne, wskazujące, przeczące, względne i uogólniające. Omawiane w artykule wyrazy: żaden oraz jakikolwiek należą do grupy zaimków nieokreślonych.

Żaden czy jakikolwiek – zasady używania

Poprawne użycie zaimków wynika z ich definicji, które przedstawiliśmy powyżej. Wyraz żaden musi być stosowany w wypowiedzeniach przeczących i nie powinno się go umieszczać w zdaniach twierdzących.

Przykład:

W związku z tym poprawne będą wyrażenia:

  • To nie jest żaden problem.
  • Nie było żadnej sprawy.
  • Nie kupiłam żadnych owoców.
  • Nie mam już żadnych pieniędzy.

Błędne za to będą konstrukcje, w którym zaimek żaden łączony jest z wypowiedzeniem twierdzącym:

  • To żaden kłopot.
  • Mam żadne chęci do pracy.

Zaimek jakikolwiek oznacza dowolność lub obojętność wyboru. Użycie go może świadczyć także o tym, że coś jest po prostu nieistotne. Wyrazu jakikolwiek poprawnie używamy w zdaniach twierdzących oraz pytających.

Przykład:
  • Włożyłam jakiekolwiek ubrania i wyszłam.
  • Chciałabym kupić jakikolwiek prezent dla kolegi z pracy.
  • Masz jakikolwiek pomysł na to?
  • Masz jakikolwiek problem, o którym chcesz porozmawiać?

Błędne będą konstrukcje, w którym zaimek jakikolwiek łączony jest z wypowiedzeniem przeczącym.

Przykład:
  • Nie było jakiejkolwiek sprawy.
  • Nie mam jakiegokolwiek pomysłu.
  • Nie było tam jakiegokolwiek pracownika.

Zasady użycia żaden i jakikolwiek – jak zapamiętać?

Zawsze warto mieć na uwadze to, że w razie jakichkolwiek wątpliwości co do prawidłowego użycia danego wyrazu można skorzystać ze słownika bądź z pomocy językoznawców, którzy swoją wiedzą dzielą się na przykład w internetowych i telefonicznych poradniach językowych. Jeśli jednak chcesz polegać na sobie, wystarczy, że zapamiętasz prawidłowe użycie wyrazu żaden, który stosujemy w zdaniach przeczących. Skoro przeczące wypowiedzi są zarezerwowane dla zaimka żaden, to zaimkowi jakikolwiek zostają zdania pytające i twierdzące.

Podsumowanie

  • Zaimki żaden oraz jakikolwiek nie są wobec siebie synonimami. Ich definicje znacznie się od siebie różnią.
  • Zaimek to odmienna część mowy, która w zdaniach może zastępować rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki i liczebniki.
  • Wyrazu żaden używamy w zdaniach przeczących, a wyrazu jakikolwiek – w zdaniach twierdzących i pytających.

Oceń artykuł:

Średnia ocena: 0

Liwia Wojtysiak

Copywriterka, dla której pisanie to przygoda i szkoła życia. Polonistka wierząca, że język kreuje rzeczywistość, a dobre i poprawne teksty upiększą świat. Najchętniej pisze artykuły blogowe o poprawności językowej, marketingu i psychologii. Jest zafascynowana językoznawstwem, zwłaszcza kulturowym. Ceni sobie różnorodność pracy, dlatego nie tylko tworzy własne teksty, lecz także wykonuje redakcje i korekty cudzych. W wolnych chwilach czyta, spaceruje i uprawia sport.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnio na blogu

06.12.2024 Korekta & Redakcja
05.12.2024 Porady & Ciekawostki
04.12.2024 Prawo & Finanse
03.12.2024 Porady & Ciekawostki
02.12.2024 Pozycjonowanie
29.11.2024 Porady & Ciekawostki
28.11.2024 Korekta & Redakcja
27.11.2024 Korekta & Redakcja
26.11.2024 Korekta & Redakcja

Profesjonalne teksty biznesowe

Darmowa wycena

Zbuduj karierę z Content Writer

Sprawdź oferty pracy

Praktyczny
kurs
copywritingu