Jak wygląda proces wydawniczy książek w Polsce?

Proces wydawniczy – co warto o nim wiedzieć?

Wspomniane czynności powinny być przeprowadzane w ściśle określonym porządku chronologicznym. Trzeba przy tym pamiętać o zachowaniu ram czasowych wymaganych dla poszczególnych faz realizacji przedsięwzięcia.

Trudno jednoznacznie określić, ile powinien trwać cykl wydawniczy książki. Standardowo przyjmuje się, że na sfinalizowanie wszystkich etapów potrzeba od 3 do 6 miesięcy. W praktyce jednak w tej kwestii wszystko zależy od przebiegu współpracy z autorem oraz rodzaju publikowanego tekstu.

Konieczność wprowadzenia wielu korekt do pierwotnej wersji dzieła zazwyczaj skutkuje wydłużeniem terminu jego wydania. Na finalną datę ukazania się utworu na rynku wydawniczym niebagatelny wpływ ma też czas potrzebny na wydruk książki. W większości przypadków wynosi on od jednego tygodnia do trzech.

Etapy procesu wydawniczego

Musisz mieć świadomość, że cały proces składa się z kilku etapów. Zalicza się do nich przede wszystkim:

• podpisanie umowy przez autora i wydawcę;
• redakcję tekstu;
• korektę treści;
• skład tekstu;
• wybór i przygotowanie okładki;
• druk książki i działania promocyjne.

Każda z wyszczególnionych faz wymaga szczegółowego omówienia. Jak zatem faktycznie wygląda proces wydawniczy? Prześledźmy uważnie krok po kroku jego przebieg.

Podpisanie umowy przez autora i wydawcę

Jako autor musisz przy tym wziąć pod uwagę szereg kwestii. Jedną z najważniejszych jest sprawa wynagrodzenia. Nie bez powodu amerykański dziennikarz Ambrose Bierce już pod koniec XIX wieku mawiał: „Wydawca to człowiek, który pija szampana z czaszki autora”.

Oczywiście, nie ma nic złego w tym, że właściciel firmy wydawniczej osiąga określone zyski na wydawanych publikacjach. Nie może się to jednak odbywać kosztem twórcy danego dzieła. Dlatego jako pisarz musisz zadbać o uwzględnienie w podpisywanej umowie godziwych stawek, a także konkretnych terminów ich wypłaty.

Szczególną czujność autorów powinien wzbudzić także zapis o lojalności względem wydawnictwa. W praktyce oznacza on bowiem konieczność wydawania wszystkich przygotowanych przez Ciebie książek przez daną firmę. Oczywiście, może zdarzyć się, że wzajemna współpraca z wydawcą będzie przebiegać wzorowo, Ty zaś przez cały czas jej trwania w ogóle nie pomyślisz o zerwaniu umowy. Nikt jednak nie zagwarantuje Ci tego na samym początku obopólnej współpracy.

Dlatego zalecamy, aby do podpisywania tzw. „lojalek” podchodzić z dużą dozą ostrożności.

Redakcja tekstu

Głównym celem przeprowadzenia tej czynności jest wyłapanie różnych błędów językowych i merytorycznych oraz nieścisłości logicznych bądź fabularnych. W zakresie prac redakcyjnych mieszczą się rozmaite działania, takie jak na przykład:

• zamiana powtarzających się słów na synonimy;
• skracanie zbyt długich zdań;
• dzielenie tekstu na segmenty (np. rodziały, śródrozdziały, akapity);
• weryfikacja poprawności zapisów.

Właściwie wykonana redakcja tekstu ułatwia czytelnikowi prawidłowe zrozumienie zawartego w nim przekazu.

Wszelkie wprowadzone przez redaktorów zmiany w tekście muszą zostać zatwierdzone przez autorów. Oczywiście zawsze można dyskutować nad zasadnością wdrożenia określonych modyfikacji. W większości przypadków warto jednak zaufać kompetencjom i doświadczeniu osób zajmujących się redakcją książek w wydawnictwach.

Korekta treści

Osoby, dla których proces wydawniczy to „czarna magia”, często stawiają znak równości pomiędzy redakcją a korektą tekstu. Warto jednak uświadomić sobie, że druga z wymienionych czynności ma znacznie węższy zakres znaczeniowy.

W tej fazie dąży się przede wszystkim do wyeliminowania ewentualnych błędów gramatycznych, interpunkcyjnych, ortograficznych oraz leksykalnych. Profesjonalni korektorzy nie zajmują się natomiast sprawdzaniem wartości merytorycznej treści dzieła. Nie interesuje ich także stylistyka utworu.

Doświadczeni wydawcy zadanie wykonania korekty tekstu z reguły powierzają innym osobom niż te, które były wcześniej odpowiedzialne za redakcję publikacji. Działają one przy tym zgodnie z zasadą: „co dwie głowy, to nie jedna”. Zaangażowanie większej liczby pracowników w proces przygotowania książki do druku zwiększa bowiem szansę na wyłapanie wszystkich pojawiających się w treści błędów. To zaś finalnie przekłada się na wysoką jakość wydawanych utworów.

Skład tekstu

Ostateczna wersja tekstu poprawionego przez redaktorów i korektorów oraz zaakceptowanego przez autora w dalszej kolejności zostaje przekazana operatorowi DTP.

To specjalista wykonywania składu książki. Do jego kompetencji zalicza się m.in. wybór właściwych krojów i stopni pisma oraz wyróżnień typograficznych i sposobów numeracji stron. Operator DTP odpowiada również za nadanie treści estetycznej formy przy użyciu stosownego programu komputerowego.

Służy ona wyłapaniu różnych błędów (np. literówek, nieprawidłowego podziału wyrazów), które mogły pojawić się w treści na tym etapie.

Wybór i przygotowanie okładki

Popularne powiedzenie głosi, że książkę zazwyczaj ocenia się po okładce. Faktycznie, jest to ten element publikacji, na który ewentualny nabywca zwraca uwagę w pierwszej kolejności.

Przygotowaniem oprawy wizualnej dzieła w profesjonalnych wydawnictwach zajmują się kompetentni, doświadczeni graficy. Jako autor możesz pozostawić im wolną rękę co do wyboru odpowiedniej szaty graficznej utworu albo zasugerować rozwiązania, które wydają Ci się słuszne w danej sytuacji. W praktyce pierwsza z wymienionych opcji cieszy się większą popularnością wśród pisarzy.

Druk książki i działania promocyjne

Finalnym etapem procesu wydawniczego jest wydruk książki. Ostateczną wersję publikacji drukuje się w drukarni.

Z reguły najpierw dochodzi do przygotowania tzw. egzemplarza sygnalnego. Jest to próbny wydruk dzieła wykonywany w celu ostatecznego zweryfikowania, czy nie zawiera ono żadnych błędów. Później przystępuje się do wydruku całego nakładu.

Równolegle z przygotowywaniem książki do wydruku przeprowadza się także różne akcje promocyjne. Mogą one polegać np. na propagowaniu informacji o książce w mediach społecznościowych albo umieszczaniu banerów reklamowych na portalach literackich. Reklamowaniu publikacji książkowych sprzyja także organizowanie spotkań autorów z czytelnikami.

Gdzie najlepiej wydać książkę?

Proces wydawniczy to złożone przedsięwzięcie. Do jego sprawnej realizacji niezbędne jest zaangażowanie w określone działania zarówno wydawcy, jak i pisarza. Jako autor danego dzieła przed przystąpieniem do jego opublikowania musisz najpierw podjąć decyzję dotyczącą powierzenia tego zadania konkretnemu wydawnictwu. Z reguły masz przy tym do wyboru dwie opcje:

• kooperację z dużą firmą wydawniczą;
• self-publishing, czyli samopublikowanie.

Pierwszy z wymienionych wariantów obecnie cieszy się większą popularnością. Twórcy różnego rodzaju dzieł na ogół wychodzą bowiem z założenia, że wszelkie prace związane np. z redakcją i korektą tekstu, a także promocją książki lepiej pozostawić w rękach specjalistów.

Mimo wszystko self-publishing z biegiem lat także zdobywa sobie coraz szersze grono zwolenników. Zalicza się do nich m.in. takich pisarzy, jak Stephen King, Amanda Hocking czy Cory Doctorow.

Wśród wad wymienia się natomiast wymóg ponoszenia wszystkich kosztów związanych z publikacją dzieła oraz trudności z dotarciem do czytelników.

Chcesz wydać książkę? W takim razie do dzieła! Prawidłowo przeprowadzony cykl wydawniczy zwiększy szansę na sukces Twojej publikacji na rynku książki.