Przecinek a przydawki – zasady interpunkcyjne

Spis Treści:

W zdaniach formułowanych w języku polskim wyodrębniamy różne części. Poza pełniącymi istotną funkcję podmiotem i orzeczeniem na Twoją szczególną uwagę zasługują przydawki stanowiące określenie rzeczowników. W trakcie ich zapisywania często pojawiają się wątpliwości natury interpunkcyjnej. Sprawdź, w jakich sytuacjach należy postawić przecinek między przydawkami w zdaniu.

Przydawki – co to takiego?

Mianem przydawki określa się część zdania służącą do opisywania właściwości osób, obiektów lub zjawisk wyrażanych w zdaniu za pomocą rzeczownika lub zaimka rzeczownego.

Odpowiada ona na pytania: jaki?, jaka?, czyj?, czyja?, który?, która?, z czego?, ile?.

Przydawki zazwyczaj wykorzystuje się do charakteryzowania cech podmiotu. Nierzadko pełnią one także funkcję określeń okoliczników, dopełnień i orzeczników.

Rolę przydawki w zdaniu mogą odgrywać rozmaite części mowy. Wśród nich wymieniamy:

  • przymiotnik (np. ładna dziewczyna, posłuszny pies);
  • rzeczownik (np. miasto Kraków, lekarz ortopeda);
  • zaimek przymiotny (np. ta książka, tamten samolot);
  • liczebnik (np. drugie miejsce, trzy samochody);
  • imiesłów przymiotnikowy bierny (np. zrobione zadanie, rozpoczęty projekt);
  • imiesłów przymiotnikowy czynny (np. kochająca mama, kwitnący kwiat).

Przy wstawianiu przydawek w zdaniach musisz pamiętać o tym, że w zdecydowanej większości sytuacji tworzą one wraz z określanymi wyrazami związki zgody. Oznacza to, że oba słowa występują w tej samej liczbie, rodzaju oraz przypadku, np. Zobaczyłem małego psa, Podróżowałam tamtym samochodem.

Klasyfikacja przydawek

Przydawki najczęściej dzielimy według kryterium ich przynależności do części mowy. W ten sposób wyodrębniamy przydawki:

  • przymiotne – wyrażane przymiotnikiem (np. odważny człowiek), zaimkiem przymiotnym (np. tamta saszetka), liczebnikiem mnożnym (np. potrójny włącznik), porządkowym (np. pierwsze miejsce) lub wielorakim (np. dwoje dzieci) albo imiesłowem przymiotnikowym (np. ugotowany obiad);
  • mianownikowe (rzeczowne) – występujące w formie rzeczownika w mianowniku (np. inżynier elektryk, ksiądz Nowak);
  • dopełniaczowe – mające postać rzeczownika w dopełniaczu; co istotne, pozostają one niezmienne niezależnie od formy przybranej przez wyraz określony, np. torebka siostry, w torebce siostry, torebki siostry;
  • przyimkowe – przybierające postać wyrażeń przyimkowych (np. koszula w kratę, półka na książki).

Warto mieć świadomość, że w jednym zdaniu może występować kilka określeń tego samego rzeczownika. W takim przypadku kluczowe znaczenie ma podział przydawek na równorzędne i nierównorzędne.

Przecinek a przydawki równorzędne i nierównorzędne – najważniejsze informacje

Zgodnie z obowiązującymi w języku polskim zasadami przydawkami równorzędnymi określa się te części zdania, które niezależnie od siebie opisują dany rzeczownik. Zwykle tworzą one szereg składników o równorzędnym znaczeniu, np.:

  • mądra, ciekawa, pouczająca książka;
  • starszy, przygarbiony, siwowłosy mężczyzna.

Poszczególne przydawki równorzędne zawsze oddziela się od siebie przecinkami.

Natomiast miano przydawek nierównorzędnych stosuje się do takich przydawek, z których pierwsza stanowi określenie połączenia drugiej przydawki i opisywanego wyrazu. Z taką sytuacją mamy do czynienia np. w przypadku takich wyrażeń, jak:

  • moje wieczne pióro;
  • pierwszy powojenny spis ludności;
  • niebieska betonowa podłoga.

Pomiędzy wskazanymi częściami zdania nie wstawia się przecinków. Dzieje się tak z uwagi na fakt, że wymienione składniki wypowiedzenia nie wskazują kolejnych, odrębnych cech określanego wyrazu, ale jeden z nich służy doprecyzowaniu drugiego.

Jak rozpoznać przydawki równorzędne i nierównorzędne?

Zastanawiasz się, jak poznać, czy w danym przypadku mamy do czynienia z przydawkami równorzędnymi czy nierównorzędnymi? Wbrew pozorom nie jest to aż tak trudne zadanie, jakby się to mogło wydawać na pierwszy rzut oka.

Przy rozpatrywaniu tych kwestii warto zwrócić uwagę, czy poszczególne określenia dałoby się połączyć ze sobą spójnikiem. W takich wyrażeniach jak mądra, ciekawa, pouczająca książka możliwy jest zapis w formie mądra i ciekawa i pouczająca książka. To wskazuje na konieczność wstawienia przecinków między poszczególnymi przydawkami w sytuacji, gdy w danej wypowiedzi nie zastosowano spójników.

Z kolei w przypadku przydawek nierównorzędnych połączenie typu moje i wieczne pióro nie miałoby racji bytu. W takich wyrażeniach bowiem pierwsza z wymienionych przydawek dookreśla cały szereg wyrazów składający się z drugiej przydawki oraz opisywanego wyrazu. W tego typu sytuacji nie można stosować przecinka między poszczególnymi określeniami, które de facto pełnią nieco inne funkcje w zdaniu.

Podsumowanie

  • Przydawki to części zdania służące określeniu występujących w danej wypowiedzi rzeczowników. Często opisują one podmiot, ale także dopełnienia i okoliczniki.
  • Przydawki równorzędne to takie przydawki, które stanowią szereg niezależnych od siebie składników w zdaniu. Pomiędzy nimi należy zawsze wstawiać przecinki.
  • Przydawki nierównorzędne służą dookreślaniu połączeń wyrazowych składających się z drugiej przydawki i określanego wyrazu. Nie można przedzielać ich przecinkami.

Oceń artykuł:

Średnia ocena: 5

Paulina Skowronek

Z wykształcenia filolog polski i bibliotekarka. Z zawodu i zamiłowania copywriterka i redaktorka. Od dziecka fascynują ją słowa i to, co można wyrazić za ich pomocą. Pisarstwo postrzega jako jedną z dziedzin sztuki. Tworzeniem tekstów dla swojej przyjemności zajmuje się od najmłodszych lat. Obecnie służy pomocą klientom w ramach własnej działalności gospodarczej. Każdy nowy artykuł to dla niej okazja do poszerzenia horyzontów myślowych oraz udoskonalenia warsztatu pisarskiego. Specjalizuje się w treściach związanych z korektą, redakcją i copywritingiem. Prywatnie miłośniczka literatury dziecięcej i młodzieżowej, a także muzyki pop i rock.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ostatnio na blogu

06.12.2024 Korekta & Redakcja
05.12.2024 Porady & Ciekawostki
04.12.2024 Prawo & Finanse
03.12.2024 Porady & Ciekawostki
02.12.2024 Pozycjonowanie
29.11.2024 Porady & Ciekawostki
28.11.2024 Korekta & Redakcja
27.11.2024 Korekta & Redakcja
26.11.2024 Korekta & Redakcja

Profesjonalne teksty biznesowe

Darmowa wycena

Zbuduj karierę z Content Writer

Sprawdź oferty pracy

Praktyczny
kurs
copywritingu