Tą czy tę — kiedy i jak zastosować odpowiednią formę?

Tą czy tę — która forma jest poprawna?

Wszystko zależy od tego, o czym mówisz, w jakim przypadku jest zaimek i opisywany rzeczownik.

• Formę tą stosuje się w przypadku rzeczownika w narzędniku (kim?, czym?), np. „Zawsze wychodzę z tą torebką”.
• Formę tę stosuje się w przypadku rzeczownika w bierniku (kogo?, co?), np. „Gdy wychodzę, zawsze zabieram tę torebkę”.

Co równie ważne, tą czy tę odnoszą się zawsze do rzeczownika rodzaju żeńskiego i dotyczą wyłącznie liczby pojedynczej.

W języku potocznym (mowie) dopuszczalne jest użycie tą również w odniesieniu do biernika. Jeśli więc w luźnej rozmowie powiesz, że lubisz tą torebkę, nikt nie powinien mieć do Ciebie pretensji. Sytuacja komplikuje się dopiero wtedy, kiedy chcesz to napisać. ? Dlatego, żeby uniknąć błędów i nieporozumień, lepiej zapamiętać, że w bierniku tylko forma tę jest poprawna.

Ta, tą, tę — problematyczne zaimki

Chcąc coś powiedzieć, musisz odmieniać rzeczowniki przez określone przypadki. Zwykle robisz to intuicyjnie. Nie deklinujesz w myślach, po prostu mówisz lub piszesz. Zdarza się, że odmiana jest naprawdę trudna i tak jest właśnie z niepozornym biernikiem liczby pojedynczej zaimka wskazującego ta.

Powiesz tamtą/moją/twoją/jaką/waszą/naszą np. ulicę czy książkę. Jeśli jednak chodzi Ci o konkretną rzecz i chcesz to zaznaczyć, użyć zaimka wskazującego ta, w bierniku użyjesz formy tę (np. Uwielbiam tę ulicę/książkę).

Na szczęście w pozostałych przypadkach ta nie sprawia problemów. Forma tą występuje w narzędniku i nie ma żadnych wyjątków.

Tą czy tę — wskazówki do zapamiętania

Wiesz już, jakie są zasady, ale nie wiesz, czy zdołasz to zapamiętać? Odmiany przez przypadki, zaimki, bierniki i narzędniki mogą Ci się wydawać zbyt skomplikowanym tłumaczeniem kwestii wyboru formy tą czy tę? Mamy dla Ciebie jeszcze jedną wskazówkę.

Jeśli masz problem z wyborem pomiędzy tą czy tę, zastosuj tę samą końcówkę, która występuje w rzeczowniku (np. tę poduszkę). Pamiętaj, że jeśli pojawi się przed nim przymiotnik (w rodzaju żeńskim zawsze będzie kończył się na -ą) lub cały szereg, wciąż musisz zwracać uwagę na końcówkę rzeczownika (np. tę melancholijną, wzruszającą i bardzo piękną melodię).

Tą czy tę — przykłady

Tą czy tę — krótka lekcja historii

Dawniej odmiana nie sprawiała tylu problemów, ponieważ wszystkie zaimki rodzaju żeńskiego miały w bierniku końcówkę -ę. Współcześnie powiedzenie „Zagraj jeszcze raz tę samę melodię” wzbudziłoby raczej zdziwienie, podobnie jak forma „tę samą” wywołałaby konsternację w XIX wieku.

Ewoluowanie języka jest naturalnym procesem. Ciekawym zjawiskiem jest jednak to, że powszechnie używane określenia, takie jak tą czy tę, opierają się temu nieco bardziej od pozostałych.

Jeszcze stosunkowo niedawno forma tą (np. tą fajkę) była całkowicie niedopuszczalna przez językoznawców. Dlatego istnieje duże prawdopodobieństwo, że za kilka, może kilkanaście lat, będzie uznawana za poprawną nie tylko w języku potocznym.