Rzetelne źródła informacji – jak znaleźć wiarygodne dane?

Rzetelna informacja, czyli jaka?

Poddając ocenie rzetelność informacji, należy zwrócić uwagę na szereg kwestii. Wśród nich wymienia się przede wszystkim:

• aktualność – znalezione dane powinny być opatrzone datą publikacji; same przedstawione na danej stronie internetowej treści muszą też pokrywać się z obecnym stanem wiedzy na dany temat i być poddawane na bieżąco aktualizacji;
• autorytet – nad lub pod wiarygodnymi tekstami zazwyczaj widnieje imię i nazwisko autora; co więcej, jest to osoba dysponująca odpowiednimi, formalnie potwierdzonymi kwalifikacjami uprawniającymi ją do wypowiadania się na dany temat;
• dokładność – przedstawiona w artykule treść musi być dokładna i szczegółowa; istotne jest też jej pokrywanie się z poziomem wiedzy autora;
• dostępność – znalezione informacje powinny być udostępniane w taki sposób, aby możliwe było ich wykorzystanie zawsze wtedy, gdy zachodzi taka potrzeba;
• kompletność – wiarygodne artykuły zawierają liczbę danych umożliwiającą uzyskanie pełnej i wyczerpującej wiedzy na określony temat;
• poprawność – rzetelne informacje zazwyczaj są zredagowane poprawnie nie tylko pod względem merytorycznym, ale także językowym, stylistycznym, ortograficznym i interpunkcyjnym;
• relewantność – pozyskane treści powinny mieć faktyczne znaczenie dla ich odbiorców.

Kluczową rolę przy ocenianiu prawdziwości informacji odgrywa także rzetelność przekazu. Oznacza ona zawieranie przez konkretne dane elementów potwierdzających ich prawdziwość oraz autentyczność.

Jak znaleźć rzetelne źródła informacji?

Potwierdzenie wiarygodności uzyskanych informacji to złożony proces. W jego ramach należy zadać sobie kilka praktycznych pytań. Oto one:

• Czy podano źródło pochodzenia informacji? Artykuły z wiarygodnymi danymi zwykle opatrzone są bibliografią.
• Kiedy opublikowano informację? Rzetelne źródło informacji ma oznaczoną datę publikacji oraz ewentualnie aktualizacji.
• Kto jest autorem publikacji lub właścicielem serwisu? Warto zajrzeć do zakładki „O nas” – często można tam znaleźć informacje o autorach oraz instytucji prowadzącej serwis.
• Czy daną informację można sprawdzić w innych źródłach? Pozyskane dane warto skonfrontować ze stosownymi informacjami dostępnymi w powszechnie uznawanych za wiarygodne źródłach (np. encyklopediach, słownikach).
• Czy informację chętnie cytują inni autorzy? Jeśli tak jest, można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że jest ona wiarygodna, a przez to warta wykorzystania.
• Jaka jest końcówka domeny? Pomocna może być też ocena końcówki domeny: .gov (instytucja rządowa), .edu (jednostka edukacyjna), .org (organizacja pozarządowa), .com (podmiot komercyjny), .pl (strony krajowe).

Weryfikując informacje, warto też zwrócić uwagę na obiektywizm tekstu. Wiarygodne artykuły zazwyczaj przedstawiają różne punkty widzenia danej sytuacji. Ich treść utrzymana jest w spokojnym, nienacechowanym emocjonalnie tonie. W takich publikacjach fakty są wyraźnie oddzielone od opinii, a nagłówki odpowiadają treści znajdujących się pod nimi akapitów.

Naukowe bazy danych jako wiarygodne źródła informacji

Na polskim gruncie funkcjonują m.in. takie bazy danych jak:

• BazEkon – działająca na platformie Wirtualnej Biblioteki Nauki ICM baza o bibliograficzno-pełnotekstowym charakterze; zawiera informacje z zakresu nauk ekonomicznych i pokrewnych;
• BazHum – baza ukierunkowana na wspieranie szeroko pojętej edukacji oraz badań naukowych; gromadzi ona metadane bibliograficzne pochodzące z polskich czasopism humanistycznych i społecznych;
• BazTech – stanowi źródło wiedzy na temat artykułów z obszaru nauk ścisłych, technicznych oraz ochrony środowiska; najstarsze zgromadzone w niej publikacje pochodzą z 1998 roku;
• Platforma Otwartej Nauki – udostępnia użytkownikom książki i czasopisma z zakresu nauk humanistycznych, matematycznych, przyrodniczych, technicznych, fizycznych, chemicznych oraz rolniczych;
• SYMPOnet – skupia dostępne w polskich bibliotekach materiały konferencyjne przedstawiane w trakcie sympozjów naukowych;
• E-Publikacje Nauki Polskiej – zawiera publikacje naukowe z różnych dziedzin; gromadzi teksty wydawane przez różne towarzystwa i instytuty naukowe oraz polskie uczelnie.

Wśród zagranicznych baz danych można wymienić choćby:

• PubMed – anglojęzyczna baza, w której można znaleźć artykuły z zakresu nauk medycznych i biologicznych; prowadzi ją National Center for Biotechnology Information;
• Web of Science (WoS) – platforma zawierająca dane bibliograficzne, a także abstrakty i informacje o cytowaniach publikacji naukowych;
• ScienceDirect – baza udostępniająca za darmo abstrakty dokumentów; pełne teksty artykułów można natomiast uzyskać po opłaceniu subskrypcji;
• Scopus – interdyscyplinarna baza abstraktów i cytowań pochodzących z recenzowanych źródeł, tworzona przez wydawnictwo Elsevier;
• JSTOR – międzynarodowa, cyfrowa baza danych gromadząca treści akademickie m.in. z zakresu humanistyki, nauk społecznych, edukacji czy historii;
• HeinOnline – internetowa platforma udostępniająca dostęp do bogatych zasobów prawniczych, takich jak czasopisma, akty prawne czy dokumenty rządowe.

Inne wiarygodne źródła informacji

Godnych zaufania stron internetowych wbrew pozorom jest bardzo wiele. Do takich można zaliczyć choćby:

• Serwis Rzeczpospolitej Polskiej – portal rządowy zawierający szereg niezwykle przydatnych dla obywateli RP informacji z rozmaitych dziedzin;
• Słownik Języka Polskiego – internetowa publikacja tworzona przy aktywnym współudziale znanych polskich językoznawców;
• Amnesty International Polska – strona międzynarodowej organizacji pozarządowej, której działalność koncentruje się na kwestii naruszania praw człowieka w różnych krajach świata;
• Culture.pl – nieocenione źródło wiedzy o polskiej kulturze, prowadzone przez Instytut Adama Mickiewicza;
• Google Scholar – bezpłatna wyszukiwarka literatury naukowej, umożliwiająca dostęp do artykułów, książek, raportów i rozpraw z różnych dziedzin wiedzy. Pozwala także sprawdzić, ile razy dana publikacja została zacytowana przez innych autorów;
• Biblioteki cyfrowe – takie jak Polona czy Europeana – udostępniają zasoby archiwalne, książki, czasopisma i dokumenty historyczne;
• Wikipedia – może być pomocnym punktem wyjścia w researchu, zwłaszcza dzięki przypisom i bibliografii. Warto jednak zawsze sprawdzać źródła podane na końcu artykułów, bo sama Wikipedia nie jest uznawana za źródło naukowe.
• WorldIndex – narzędzie stworzone przez Content Writer, które umożliwia dostęp do aktualnych wykresów dotyczących różnych aspektów życia społecznego i gospodarczego. Dane pochodzą z oficjalnych źródeł, takich jak Główny Urząd Statystyczny (GUS).

Poniżej znajdziesz przykładowy wykres na WorldIndex:

Ocena wiarygodności źródła a praca copywritera

Korzystanie z rzetelnych źródeł informacji jest bardzo ważne w przypadku autorów rozmaitych tekstów, nie tylko naukowych. Odnosi się to również do copywriterów realizujących zlecenia na rzecz określonych firm czy organizacji.

Copywriter w swej pracy rzadko jednak bazuje na sprawdzonych źródłach naukowych. Znacznie częściej korzysta z ogólnodostępnych treści znalezionych w internecie, dlatego tak ważna jest czujność podczas researchu. Nie każda informacja z pierwszej strony wyszukiwarki jest wiarygodna – warto porównywać dane z kilku niezależnych źródeł, zwracając uwagę na ich aktualność, użyteczność i pochodzenie.