Mapa myśli – sposób na twórcze notatki i szybkie zapamiętywanie

Co to jest mapa myśli?

To efektywna forma notowania wymyślona przez dwóch naukowców: Tony’ego i Barry’ego Buzana w 1970 r. Warto jednak wspomnieć o tym, że podobny sposób sporządzania notatek wykorzystywał wiele wieków wcześniej Leonardo da Vinci – może choćby z tego względu warto go wypróbować.

Charakterystycznym elementem mapy myśli są tzw. rozgałęzienia, czyli promieniste linie wychodzące od słów kluczy. Każda gałąź prowadzi do bardziej szczegółowych skojarzeń danego zagadnienia. System rozgałęzień odzwierciedla naturalny sposób działania umysłu ludzkiego. Zadaniem mapy myśli jest stworzenie pewnej struktury, uszeregowanie występujących zagadnień zgodnie z zasadą dedukcji – od ogółu do szczegółu.

Jak działa mapa myśli?

Mapa myśli pozwala w szybki sposób przyswoić dużą ilość informacji dzięki temu, że jej tworzenie pobudza nie tylko lewą półkulę mózgu (jak dzieje się to podczas robienia zwykłych, odręcznych notatek), ale również prawą (tę bardziej twórczą). W wyniku współpracy obu półkul, tzw. efektu synergii, procesy uczenia zachodzą znacznie szybciej. Ponadto mapa myśli jest znacznie bardziej przejrzysta i czytelna – pozwala dostrzec pełen obraz danego zagadnienia.

Mapa myśli – przykłady

Poniżej przedstawiamy przykładowe mapy myśli do niniejszego artykułu. Pamiętaj jednak, że istnieje mnóstwo sposobów na przedstawienie swoich przemyśleń do danego zagadnienia.

Przykład mapy myśli – projekt nr 1.

Przykład mapy myśli – projekt nr 2.

Przykład mapy myśli – projekt nr 3.

Zalety stosowania mapy myśli

Oprócz efektywniejszego i szybszego przyswojenia treści mapa myśli może być pomocna w wielu innych aspektach.

• Pomaga zaoszczędzić czas – mapa myśli pozwala rozpisać całe zagadnienie na jednej kartce (stworzona na formacie A4 skutecznie zastępuje 3 strony litego tekstu), a co za tym idzie, zaoszczędzić papier – jest to więc nie tylko rozsądne, ale też ekologiczne rozwiązanie.
• Skutecznie angażuje zespół – mapa myśli tworzona w grupie skutecznie angażuje jej członków i zachęca do pracy zespołowej.
• Zwiększa kreatywność – wspólna burza mózgów w postaci rysowania mapy myśli skutkuje znacznie lepszymi pomysłami.
• Pozwala unikać powtórzeń – zapisywane na kartce skojarzenia, w dodatku w postaci rozgałęzień, pozwalają uniknąć tzw. kręcenia się w kółko, co często ma miejsce podczas wspólnego debatowania.
• Sprzyja koncentracji na problemie – rozrysowanie problemu pozwala skupić się na jego sednie bez zbaczania na inne, zbyt daleko idące kwestie i dygresje.

Wady mapy myśli

Mapa myśli może mieć w zasadzie tylko jedną wadę – nieczytelność, ale tylko w przypadku, gdy zawiera za dużo elementów. W takiej sytuacji, zamiast ułatwiać skupienie się na problemie, może dodatkowo rozpraszać i sprawiać wrażenie, że informacji jest zbyt dużo.

Jak zrobić mapę myśli?

Nie ma sztywnych zasad tworzenia mapy myśli. Najważniejsze, aby sedno problemu umieszczone było na środku kartki, a wiążące się z nim skojarzenia na bocznych odgałęzieniach.

Możesz tworzyć mapę odręcznie lub za pomocą kreatorów czy programów (np. wykorzystując Canvę, która zawiera specjalne szablony mapy myśli). Jeśli rysunek ma służyć tylko na Twoje własne potrzeby, narysuj go odręcznie – dzięki temu bardziej wzmocnisz działanie prawej półkuli odpowiedzialnej za kreatywność.

Poniżej zamieszczamy kilka wskazówek, które pomogą Ci wzmocnić atrakcyjność i efektywność mapy myśli.

• Wyróżnij centralne pojęcie – napisz je większymi literami, zakreśl je jakimś kolorem lub narysuj obok jakąś ikonkę – zadbaj o to, żeby był to najbardziej widoczny element mapy.
• Łącz nowo pojawiające się skojarzenia – grupuj je za pomocą strzałek i linii.
• Pamiętaj o hierarchii pojęć – dbaj o większą widoczność najważniejszych zagadnień; im dalej dane skojarzenie znajduje się od centralnego pojęcia, tym mniejszych liter użyj do jego zapisania.
• Wyróżnij słowa kluczowe – pisz je wielkimi, pogrubionymi literami lub ozdabiaj je ikonkami, tak żeby łatwo było Ci je odszukać.
• Dbaj o symetrię mapy – powinna wyglądać harmonijnie, unikaj więc pustych przestrzeni, najlepiej, żeby mapa była rozmieszczona na całej kartce.
• Nie bój się skreśleń – najwyżej stworzysz mapę jeszcze raz (ponowne przypisywanie zadziała na pamięć jeszcze lepiej!).

Sporządzanie mapy myśli to nie tylko rysowanie

Pamiętaj, że mapa myśli jest nie tylko nośnikiem treści, ale systemem skojarzeń. Do jej sporządzenia wymagana jest więc przede wszystkim umiejętność wychwycenia najważniejszych kwestii danego tematu. Nawet najbardziej artystyczna mapa myśli nie pomoże Ci w przyswajaniu wiedzy, jeśli nie będzie opierać się na konkretnych, ważnych zagadnieniach.

Kiedy warto korzystać z mapy myśli?

Mapę myśli warto stosować nie tylko w celach edukacyjnych, np. podczas nauki, ale również do planowania, wygłaszania prezentacji lub sporządzania notatek. Warto też wykorzystać rysunkową mapę skojarzeń do przeprowadzenia burzy mózgów, co, jak już wspomnieliśmy, skutecznie angażuje zespół, zachęcając jego członków do wspólnej, kreatywnej pracy.