Czym jest wielokropek i jak go stosować?
Czy zdarzyło Ci się pisać tekst i zastanawiać, czy wstawić wielokropek? A może często go używasz, ale nie wiesz, czy robisz to poprawnie? Ten niepozorny znak interpunkcyjny potrafi nadać wypowiedzi dramatyzmu, wyrazić emocje, a nawet… wprowadzić element niedopowiedzenia. Dowiedz się, czym dokładnie jest wielokropek oraz kiedy go używać.
Co to jest wielokropek?
Wielokropek (…) to znak interpunkcyjny składający się z trzech kropek. Służy do sygnalizowania przerwy w wypowiedzi, niedokończenia myśli lub pominięcia fragmentu tekstu.
Zawsze składa się dokładnie z trzech kropek – nie dwóch ani czterech. Używanie większej lub mniejszej liczby kropek to błąd interpunkcyjny.
W przeciwieństwie do zwykłej kropki wielokropek pełni funkcję intonacyjną – może oddawać zawahanie, wzruszenie, napięcie czy ironię.
- Nie wiem, co mam powiedzieć…
- Ale ja… ja naprawdę tego nie chciałem.
- Cóż, skoro tak to widzisz…
- Jak ja to wytrzymam…
- To był… interesujący pomysł.
W edytorach tekstu, takich jak Microsoft Word czy Google Docs, wielokropek można wstawić na kilka sposobów:
- za pomocą skrótu Ctrl + Alt + kropka (Windows) lub Option + średnik (MacOS);
- korzystając z klawiatury numerycznej: Alt + 0133;
- w niektórych programach wpisanie trzech kropek automatycznie zamienia je na znak wielokropka.
Zastosowanie wielokropka
W języku polskim interpunkcja pełni nie tylko funkcję składniową i semantyczną, lecz także intonacyjną. Wielokropek pomaga oddać emocje i specyfikę żywego języka. Oto jego najczęstsze zastosowania.
Wielokropek jako zaznaczenie przerwania wypowiedzi
Wielokropek stosujemy przede wszystkim do zaznaczania, że tok mówienia został przerwany, najczęściej ze względu na silne emocje towarzyszące mówiącemu.
Autorzy zasad pisowni i interpunkcji sugerują, że w takim kontekście znak ten można zastąpić myślnikiem, a rzadziej przecinkiem.
Wielokropek jako zastępnik
Wielokropek może być używany jako zastępnik dla różnych emocji, intencji czy niedopowiedzeń. Dzięki niemu można wyrazić rozczarowanie, ironię, komizm, a także celowe zaburzenie stylistyczne, które wprowadza element zawahania lub napięcia.
Warto dodać, że jeśli puenta ma charakter podniosły lub neutralny, zamiast wielokropka powinniśmy postawić myślnik.
Co więcej, wielokropek postawimy również przed wyrazami, które są w danej sytuacji nie na miejscu.
Wielokropek jako oznaczenie opuszczeń
Wielokropka w kwadratowym nawiasie zaś używamy wówczas, gdy chcemy zaznaczyć, że fragment wypowiedzi został wycięty.
W miejscu brakującej frazy umieszczamy omawiany przez nas znak w nawiasie kwadratowym – […], np. Podczas wakacyjnej podróży zwiedziliśmy wiele pięknych miejsc […] i delektowaliśmy się lokalnymi przysmakami.
Przykłady zastosowania wielokropka
- – Obiecał Wasza Ekscelencja, że dołoży się do wydania… Moje Ateny to skarbnica wiedzy, które każdy powinien mieć.
- – A ten Frank to kto? Ignoramus jakiś, prostak… podobno tak o sobie mówi.
(O. Tokarczuk, Księgi Jakubowe)
- Na koniec zaczął znosić: a to jakiś kamień, a to jakąś deskę; i wreszcie, ni z tego, ni z owego stworzył ozdobną instalację. Nie każdemu, rzecz jasna, przypadła do gustu, ale nikt nie był wobec niej obojętny. Dar taki… Wrodzone poczucie estetyki.
- „E. Zolowski” to, oczywiście Edward Zolowski, który miał wtedy – bagatela… – 48 lat.
- Zdaje się, że i w tym domu Edward Zolowski czułby się – jak zawsze – na swoim miejscu…
(W. Bałda, Poeta, wieś i dom [w:] E. Zolowski, Zwierzenia liryczne)
Podsumowanie
- Wielokropek to znak interpunkcyjny składający się z trzech kropek, jest zaliczany do znaków prozodycznych.
- Stosujemy go, by oddać charakter żywej mowy, czyli języka mówionego. Za jego pomocą zaznaczamy intonację wypowiedzi.
- Wielokropek służy do oddania emocji mówiącego czy piszącego, zaznaczenia opuszczenia lub zawieszenia głosu.
- W odpowiednim miejscu doda dramatyzmu lub napięcia, ale nadużywany może sprawić, że tekst stanie się chaotyczny.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz