Jak zostać tłumaczem? 5 kroków do profesjonalizmu

Czym zajmuje się tłumacz?

Tłumacz może przekładać np.:

• literaturę, seriale, filmy, gry komputerowe itp.;
• wypowiedzi ustne (np. w formie tłumaczeniami symultanicznego, które odbywa się na żywo i umożliwia rozmowę dwóch osób z różnych państw);
• dokumenty, akty prawne, umowy itp. (jako tłumacz przysięgły);
• teksty specjalistyczne, np. techniczne;
• teksty użytkowe, np. instrukcję obsługi.

Każdy tłumacz powinien przede wszystkim doskonale znać zarówno język obcy, jak i swój język ojczysty. Nie mówimy tu tylko o słownictwie i gramatyce. Ważna jest również interpunkcja, styl, podłoże kulturowe itp.

Jak zostać tłumaczem?

Przyjrzyjmy się teraz tym 5 najważniejszym aspektom, o które trzeba zadbać, chcąc rozpocząć pracę w zawodzie, jeśli chcesz zostać tłumaczem.

Nauka języka to podstawa

Uczymy się języków obcych od najmłodszych lat. Dzieci przyswajają kody językowe w naturalny sposób, naśladują wymowę i samodzielnie rozpracowują reguły gramatyczne. Mają szczególne zdolności rozumienia, a ich słuch dostosowuje się już od początku do innego języka. Szybko pojmują kontekst, a następnie, zachęcone, zaczynają stosować te umiejętności we własnej wypowiedzi. Dzieci, które od najmłodszych lat mają do czynienia z językami obcymi, prawdopodobnie w przyszłości łatwiej opanują je na najwyższym poziomie.

Nie bez znaczenia jest również zaznajamianie się z danym językiem u źródeł. Słuchanie i ćwiczenie mówienia w naturalnych warunkach, a także poznawanie elementów kulturowych danego kraju umożliwia pracę między innymi nad akcentem i płynnością wypowiedzi.

Jeśli poważnie myślisz o pracy jako tłumacz, rozważ studia wyższe w tym kierunku. Mogą to być filologie, których obecnie oferta na uczelniach jest bardzo bogata, lub lingwistyka stosowana ze specjalnością translatoryka. Dostępne są także specjalistyczne studia podyplomowe zarówno dla tłumaczy ustnych, jak i pisemnych.

Studia zapewniają zdobycie niezbędnej wiedzy w zakresie nowoczesnych technik tłumaczeniowych, najnowszych technologii, strategii i środków technicznych, ale nie są koniecznością. Z pewnością jednak zdobycie odpowiedniego warsztatu do pracy jako tłumacz bez ukończenia odpowiednich studiów będzie bardzo utrudnione.

Zderzenie z rzeczywistością

Trzeba pamiętać jednak, że samo ukończenie studiów nie uczyni Cię tłumaczem. Absolwent opuszcza uczelnię z olbrzymim bagażem wiedzy i teoretycznych umiejętności. Niestety programy studiów nie oferują wystarczającej liczby zajęć praktycznych, aby od razu po obronie dyplomu „poczuć się jak ryba w wodzie” na rynku tłumaczeniowym.

Świetna znajomość języka, wiedza o danym kraju, jego kulturze, historii i tradycji – są to bezwzględnie niezbędne elementy, jednak wciąż niewystarczające. To w zasadzie tylko podstawy, na których trzeba teraz wypracować swój warsztat. Kluczem do sukcesu jest już tylko praktyka.

Praktyka

Jeszcze przed ukończeniem studiów warto zacząć się rozglądać za odpowiednim miejscem do odbycia praktyk. Może to być na przykład pomoc w biurze tłumaczeń lub praca jako asystent tłumacza przysięgłego. Warto wykorzystać ten czas na doskonalenie języka, tłumaczenia, gromadzenie materiałów czy przygotowanie glosariuszy.

Dobrym pomysłem może być też wzięcie udziału w kursie dla tłumacza. Najlepiej, by taki kurs skupiał się na aspektach praktycznych i oferował konsultacje z doświadczonym tłumaczem. Dzięki temu dowiesz się, gdzie popełniasz błędy i nad czym musisz popracować, a także zbudujesz własne portfolio.

Każdy, kto chce pracować jako tłumacz, musi po prostu zacząć przekładać teksty. Jak już poczujesz się na siłach, możesz ogłaszać się w Internecie, szukać pierwszych agencji tłumaczeniowych i klientów, z którymi chcesz współpracować. Jest to żmudny proces tworzenia własnej bazy klientów. Na ten etap w zawodzie również warto poświęcić czas, co później zaowocuje udaną współpracą.

Specjalizacja

Dzisiejszy rynek wymaga od tłumaczy, oprócz znajomości języka, bycia specjalistami w danej dziedzinie. Istnieje powszechne przekonanie, że tłumacz przetłumaczy wszystko. Nic bardziej mylnego. Każda osoba podejmująca to wyzwanie powinna odpowiedzieć sobie na pytanie: W czym jestem dobry? Czym się interesuję?

Najlepiej, jeśli tłumacz ukończył równolegle także inne studia, np. ekonomię, medycynę czy prawo. Wykształcenie kierunkowe lub poważne zainteresowanie inną dziedziną są właściwie jedynym gwarantem dobrze wykonanego tłumaczenia o konkretnej tematyce.

Oczywisty jest fakt, że świeżo upieczony „tłumacz”, który ukończył tylko filologię, nie będzie umiał przetłumaczyć instrukcji obsługi aparatu rezonansu magnetycznego lub opisu przebiegu operacji kardiochirurgicznej. Z tego powodu na początku dobrze jest tłumaczyć teksty ogólne, a z czasem przyjmować zlecenia bardziej specjalistyczne i na tej podstawie obrać swoją specjalistyczną ścieżkę zawodową.

Oprogramowanie

Jeśli chcesz zostać tłumaczem, to musisz pamiętać, że ten zawód wiąże się z ciągłą nauką, wyjazdami, kursami, szkoleniami, studiami podyplomowymi. Warto zainwestować trochę czasu i pieniędzy w nowoczesne oprogramowanie wspomagające pracę. Obecnie umiejętność posługiwania się narzędziami CAT (SDL Trados Studio, Memoq, Wordfast, Across, OmegaT itp.) może być niejednokrotnie wymogiem w biurach tłumaczeń.

Pomijając tę kwestię, praca przy użyciu CAT-ów może znacznie przyspieszyć pracę. Ich walory dostrzega się zazwyczaj po jakimś czasie, gdy tłumacz sprawnie się już nimi posługuje i ma zbudowaną konkretną pamięć tłumaczeniową.