Przecinek przed i – kiedy trzeba go postawić?
Polscy uczniowie od najmłodszych lat uczeni są na lekcjach języka polskiego zasad interpunkcji. Tłumaczy się im, kiedy należy przecinek postawić, a kiedy kategorycznie nie powinno się tego robić. Do jednej z najbardziej znanych i rozpowszechnionych zasad należy ta mówiąca, że nie stawia się przecinka przed i. Niestety tylko częściowo jest to prawdą, ponieważ wbrew pozorom przecinek przed i stawiamy bardzo często. Kiedy dokładnie?
Przecinek przed i – podstawowe zasady
Spójnik i należy do tych, przed którymi, według Słownika ortograficznego PWN, nie stawiamy przecinka.
Reguła ta dotyczy również spójników: a (= i), oraz, tudzież, lub, albo, bądź, czy, ani, ni. Dlatego właśnie poprawne jest zdanie:
- Mogłabym studiować polonistykę i slawistykę jednocześnie.
Za to bez wątpienia niepoprawne będzie zdanie, w którym przecinek przed i zostanie postawiony niepotrzebnie, tak jak na przykład tu:
- Chciałabym pójść do kina, i na spacer.
Kiedy przed i musimy postawić przecinek?
Istnieje kilka zasad regulujących to, kiedy przed spójnikiem i należy postawić przecinek. Opisujemy je szczegółowo poniżej.
Przecinek przed i występującym w zdaniu po raz drugi
Przecinek przed i stawiamy, jeśli spójnik ten występuje w zdaniu po raz drugi w tej samej funkcji.
Dlatego właśnie poprawne będą zdania:
- Jestem tak głodna, że mogłabym zjeść i zupę, i drugie danie, i jeszcze deser na koniec!
- Lubię kawę i herbatę, i wodę, i sok, i w sumie też napoje gazowane.
- Kupiliśmy na obiad sałatę i ziemniaki, i mięso drobiowe.
Nie stawiamy przecinka przed i, jeśli spójnik użyty jest w danym zdaniu po raz drugi, jednak w innej funkcji. Dla przykładu, jeśli zdanie składa się z dwóch zdań współrzędnie bądź podrzędnie złożonych i w obydwu zdaniach występuje spójnik i, traktujemy je jako niezależne od siebie człony. W związku z tym poprawne są zdania:
- Kupię jabłka i gruszki albo może kiwi i banany.
- Siedzą i piją kawę i herbatę.
- Lubię czytać książki i oglądać filmy, ale sporo pracuję, dlatego przeważnie całymi dniami spotykam się z kontrahentami i załatwiam sprawy zawodowe.
Przecinek przed i po zakończeniu zdania podrzędnego
Jeżeli zdanie złożone składa się z dwóch zdań sobie współrzędnych, które oddzielone zostały jednym zdaniem podrzędnym (wtrąceniem), to zdanie podrzędne oddzielamy z obu stron przecinkami, nawet jeśli sprawia to, że musimy postawić ten znak interpunkcyjnych przed spójnikiem i. Na przykład
- Kupiła w końcu książkę, której tyle szukała, i teraz pewnie odda się lekturze na cały weekend.
- Czasem nie mogę spać w nocy, zwłaszcza gdy jest pełnia, i wtedy muszę wypić szklankę ciepłego mleka.
- Kupił komputer, na którym będzie pracował, i konsolę do gier.
- Wypił kawę zrobioną w ekspresie, który nie był odkamieniony, i nic mu się nie stało.
Przecinek przed i wprowadzającym dopowiedzenie
Czasem spójnik i rozpoczyna człon będący dopowiedzeniem. Wtedy również należy postawić przed takim spójnikiem przecinek.
Na przykład:
- Strasznie jej nie lubiła, i to nie tylko dlatego, że odbiła jej chłopaka.
- Przewiduję, i mam ku temu powody, że nic z tego planu nie wyjdzie.
- Jesteśmy bardzo zgodnym małżeństwem, i to od tak wielu lat!
Przecinek przed i – o czym pamiętać?
Czasami osoby, które dowiadują się, że przecinek przed i może pojawiać się w określonych sytuacjach, wciąż mają opory przed stawianiem go w sąsiedztwie spójnika. W konsekwencji próbują sztucznie przeredagowywać zdania, by uniknąć wątpliwości. Niepotrzebnie! Nie musisz bać się przecinka przed i, jeśli jego obecność jest zgodna z powyższymi zasadami. Pamiętaj też, że zawsze można rozwiać swoje wątpliwości, szukając informacji w słownikach oraz internetowych poradniach językowych. Po kilkukrotnym sprawdzeniu prawidłowe stawianie przecinka wejdzie Ci w krew i przestanie być problemem.
Podsumowanie
- Istnieją sytuacje, w których przecinek przed i jest nie tylko dozwolony, co nawet potrzebny.
- Przecinek przed i stawiamy, gdy spójnik powtarza się w danym zdaniu i pełni taką samą funkcję.
- Przecinek przed i stawiamy, jeśli człon rozpoczynający się spójnikiem stanowi dopowiedzenie.
- Zdania podrzędne zawsze oddzielamy przecinkami z obu stron, nawet jeśli zmusza nas to do postawienia przecinka przed i.
Oceń artykuł:
Dodaj komentarz