Poprawianie błędów w tekście – jak zrobić to dobrze?

3 porady dotyczące poprawiania błędów w tekście

Różnica między warsztatem początkującego a doświadczonego korektora jest diametralna. Jednak umiejętności można rozwijać w bardzo prosty sposób, czyli poprzez praktykowanie. Samodzielne lub prowadzone pod okiem specjalisty praktyki poszerzą Twoje kompetencje. Wprawa rośnie z każdym poprawianym tekstem. Poza tym, zawsze gdy czegoś nie wiesz, sprawdzasz to w słowniku lub poradni językowej i robisz krok do przodu. Poniżej przedstawiamy 3 zasady efektywnego i profesjonalnego poprawiania tekstu.

Ingeruj z umiarem

Oczywiście warto zadbać o to, by był on lekki i przystępny, jednak trzeba zachować umiar. Na początku skup się na tym, by zrobić to, co niezbędne − poprawić błędy ortograficzne i interpunkcyjne, sprawdzić składnię i znaczenie niejasnych wyrazów, zweryfikować podawane w tekście dane, ujednolicić styl. Dopiero wtedy możesz próbować sprawić, by tekst był przyjemniejszy w odbiorze. Jednak jeśli poprawiasz cudzą pracę, nie pisz od nowa za autora. Każdy ma swój styl, który powinien być szanowany.

Sprawdzaj i upewniaj się

Osoby, które od dawna pracują z tekstem, często nabierają pewności co do własnej wiedzy i poprawiają błędy, opierając się na zasadach, które… pamiętają. Jest to niesłuszne i bardzo zgubne. Po pierwsze, zasady językowe mogą się zmienić. Mówi się, że za każdym razem, gdy wydany zostaje nowy słownik języka polskiego, poprzedni jest już nieaktualny. Po drugie, zasad dotyczących polskiej pisowni jest naprawdę wiele i można się w nich zagubić. Jeśli wiesz, gdzie szukać, to znalezienie informacji zajmie Ci kilkadziesiąt sekund, a zyskasz pewność, że praca jest wykonana rzetelnie. Ponadto za każdym razem czegoś się uczysz.

Szukaj w rzetelnych źródłach

Z pomocą językoznawców można tam rozwiać wątpliwości wywołane spornymi kwestiami. Jeśli zaś chodzi o problemy związane z polską interpunkcją, najlepiej korzystać ze Słownika języka polskiego PWN, dostępnego online. Rzetelnym źródłem jest również Wielki słownik języka polskiego PAN, który poza definicjami haseł oferuje informacje dotyczące ich składni i połączeń znaczeniowych. Rada Języka Polskiego poleca także Słownik poprawnej polszczyzny PWN, który niestety nie jest dostępny w wersji internetowej.

Narzędzia ułatwiające sprawdzanie tekstów

Każdy copywriter, redaktor czy korektor powinien być za pan brat ze Słownikiem języka polskiego PWN, Wielkim słownikiem języka polskiego PAN i Poradnią językową Wydawnictwa Naukowego PWN. Wszystko, co zostało wymienione, można znaleźć w wersji online. Oprócz tego w Internecie dostępne są narzędzia do korekty, dzięki którym poprawianie tekstów własnych i cudzych może być znacznie łatwiejsze. Są one w stanie wyłapać literówki, prawdopodobieństwo niepoprawnej składni czy większość błędów interpunkcyjnych. Do najczęściej wykorzystywanych narzędzi należą:

• Ortograf.pl – jest w stanie sprawdzić tekst pod kątem poprawności ortograficznej, ale wykrywa także błędy interpunkcyjne, składniowe, frazeologiczne czy nawet typograficzne.
• LanguageTool – program ten uznawany jest za jedno z najbardziej zaawansowanych narzędzi online to korekty tekstów. Wykrywa naprawdę wiele rodzajów błędów, dlatego stanowi świetne uzupełnienie pracy profesjonalnego korektora.
• Zecerka.pl – to narzędzie jest nietypowe, ponieważ poza błędami językowymi wykrywa również nieprawidłowości w składzie tekstu.

Który z tych programów jest najlepszy? Na to pytanie nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Każdy powinien sam spróbować i wybrać faworyta. Warto jednak mieć na uwadze, że żadne narzędzie nie zastąpi ludzkiego doświadczenia. Programami dostępnymi w Internecie można się jedynie wspomagać. Należy też weryfikować, czy zmiany, które podpowiada narzędzie, są zasadne.

Jak poprawiać własne błędy?

Najtrudniej poprawia się błędy we własnych tekstach – tę zasadę potwierdzają najbardziej doświadczeni copywriterzy i korektorzy. Problemy wynikają z tego, że autor poprzedził napisanie tekstu porządnym researchem, dlatego nie dostrzeże braków informacyjnych czy nieścisłości. Takie drobiazgi zauważą za to czytelnicy.

Drugą kwestią jest poprawianie własnych błędów językowych. Kiedy czyta się swój tekst po raz kolejny, naprawdę można nie zauważyć braku przecinka czy niepoprawnej składni zdania. To jest zupełnie naturalne i wcale nie świadczy o małej wiedzy lub niedokładnie wykonanej pracy. Warto też uświadomić sobie, jak niedoskonałe jest ludzkie oko. Nie bez powodu nad książką przeznaczoną do wydania pracuje często kilka osób, by mogła ona być wolna od błędów. Każdy ma prawo czegoś nie zauważyć.

Czy można sobie poradzić z tym problemem? Oczywiście, że tak, wystarczy dać sobie trochę czasu. Efektywne okazuje się poddawanie swoich tekstów „leżakowaniu”. Polega to na tym, że po zakończeniu pisania należy zapisać czystopis i nie zaglądać do niego najlepiej przez kilka dni. Jeśli goni Cię termin oddania, spróbuj dać sobie chociaż kilka godzin. Po tym czasie będziesz w stanie spojrzeć na tekst „świeżym okiem” i lepiej postawić się w roli czytelnika.

Jak poprawiać błędy w tekście innej osoby?

Poprawianie błędów w tekście stworzonym przez inną osobę jest zarówno łatwiejsze, jak i trudniejsze niż poprawianie własnych. Skąd ta ambiwalencja? Na cudzy tekst patrzy się z perspektywy, jest się czytelnikiem, a nie autorem, który spędził nad researchem i pisaniem mnóstwo czasu. Dlatego można skupić się na warstwie językowej i dostrzec niedoskonałości, takie jak błędy logiczne, merytoryczne czy językowe.

Trudniejsze jest jednak to, że trzeba oswoić się z cudzym stylem. Jeśli piszesz swój tekst i na przykład nie masz pewności co do miejsca, w którym należy postawić przecinek, możesz sprytnie przeredagować zdanie i pozbyć się problemu. Jeśli jednak pracujesz nad cudzym tekstem, musisz zaakceptować jego postać i poprawiać błędy tak, by być efektywnym, a jednocześnie nie ingerować nadmiernie w jego brzmienie. Poza tym konieczne jest stosowanie zasady ograniczonego zaufania. Nie każdy autor przykłada wagę do wartości merytorycznej tekstu. Niektórzy podają niesprawdzone informacje, przekręcają fakty czy po prostu opisują jakąś procedurę z pamięci, nie sprawdzając jej realnego przebiegu w źródłach. Dlatego warto sprawdzać takie rzeczy, a w razie konieczności porozmawiać z autorem.