Tą czy tę — kiedy i jak zastosować odpowiednią formę?
Tą czy tę to częsty dylemat językowy. Problemy z wyborem odpowiedniej formy dotyczą wielu osób i okoliczności. Tymczasem zasady są stosunkowo proste i łatwe do zapamiętania. Poznaj je wszystkie i dowiedz się, dlaczego możesz powiedzieć tą, ale musisz napisać tę.
Tą czy tę — która forma jest poprawna?
Obie formy — tą i tę — są poprawne i można ich używać w języku polskim. Trzeba tylko wiedzieć kiedy.
Wszystko zależy od tego, o czym mówisz, w jakim przypadku występuje zaimek i opisywany rzeczownik.
- Formę tą stosuje się w przypadku rzeczownika w narzędniku (kim?, czym?), np. „Zawsze wychodzę z tą torebką”.
- Formę tę stosuje się w przypadku rzeczownika w bierniku (kogo?, co?), np. „Gdy wychodzę, zawsze zabieram tę torebkę”.
Co równie ważne, tą czy tę odnoszą się zawsze do rzeczownika rodzaju żeńskiego i dotyczą wyłącznie liczby pojedynczej.
W języku potocznym (mowie) dopuszczalne jest użycie tą również w odniesieniu do biernika. Jeśli więc w luźnej rozmowie powiesz, że lubisz tą torebkę, nikt nie powinien mieć do Ciebie pretensji. Sytuacja komplikuje się dopiero wtedy, kiedy chcesz to napisać. Dlatego, żeby uniknąć błędów i nieporozumień, lepiej zapamiętać, że w bierniku tylko forma tę jest poprawna.
Ta, tą, tę — problematyczne zaimki
Chcąc coś powiedzieć, musisz odmieniać rzeczowniki przez określone przypadki. Zwykle robisz to intuicyjnie. Nie deklinujesz w myślach, po prostu mówisz lub piszesz. Zdarza się, że odmiana jest naprawdę trudna i tak jest właśnie z niepozornym biernikiem liczby pojedynczej zaimka wskazującego ta.
Ta jest jedynym zaimkiem rodzaju żeńskiego, który w bierniku ma końcówkę -ę, wszystkie pozostałe (w liczbie pojedynczej) mają na końcu -ą.
Powiesz tamtą/moją/twoją/jaką/waszą/naszą np. ulicę czy książkę. Jeśli jednak chodzi Ci o konkretną rzecz i chcesz to zaznaczyć, używając zaimka wskazującego ta, w bierniku wykorzystaj formę tę (np. Uwielbiam tę ulicę/książkę).
Na szczęście w pozostałych przypadkach ta nie sprawia problemów. Forma tą występuje w narzędniku i nie ma żadnych wyjątków.
Tą czy tę — wskazówki do zapamiętania
Jeśli masz problem z wyborem pomiędzy tą czy tę, zastosuj tę samą końcówkę, która występuje w rzeczowniku (np. tę poduszkę).
Pamiętaj, że jeśli pojawi się przed nim przymiotnik (w rodzaju żeńskim zawsze będzie kończył się na -ą) lub cały szereg, wciąż musisz zwracać uwagę na końcówkę rzeczownika (np. tę melancholijną, wzruszającą i bardzo piękną melodię).
Tą czy tę — przykłady
Przykłady z biernikiem (kogo?, co?):
- Podaj mi tę filiżankę/książkę/patelnię.
- Opowiedz mi tę historię.
- Zaśpiewaj mi tę piosenkę.
- Przejęliśmy tę sprawę.
Przykłady z narzędnikiem (kim?, czym?):
- Zajęliśmy się tą sprawą.
- Nie wiem, co się stało z tą kobietą.
- Rozbawiłeś mnie tą historią.
- Od dawna fascynuje się tą dziedziną.
Tą czy tę — krótka lekcja historii
Dawniej odmiana nie sprawiała tylu problemów, ponieważ wszystkie zaimki rodzaju żeńskiego miały w bierniku końcówkę -ę. Współcześnie powiedzenie „Zagraj jeszcze raz tę samę melodię” wzbudziłoby raczej zdziwienie, podobnie jak forma „tę samą” wywołałaby konsternację w XIX wieku.
Ewoluowanie języka jest naturalnym procesem. Ciekawym zjawiskiem jest jednak to, że powszechnie używane określenia, takie jak tą czy tę, opierają się temu nieco bardziej od pozostałych.
Jeszcze stosunkowo niedawno forma tą (np. tą fajkę) była całkowicie niedopuszczalna przez językoznawców. Dlatego istnieje duże prawdopodobieństwo, że za kilka, może kilkanaście lat, będzie uznawana za poprawną nie tylko w języku potocznym.
Podsumowanie
- Tą czy tę to jeden z powszechniejszych dylematów językowych.
- Obie formy są poprawne. Forma tą dotyczy zaimka ta w narzędniku (kim?, czym?), tę jest przypisana do biernika (kogo?, co?).
- Językoznawcy dopuszczają formę tą dla biernika , ale jedynie w języku potocznym.
- Wybór pomiędzy tą i tę najlepiej dostosować do końcówki opisywanego rzeczownika (np. tę książkę, ale tą książką).
Oceń artykuł:
Komentarze
Tę czy tą przeciwprostokątną?
Obie formy są poprawne:
Tą jest poprawną formą w przypadku rzeczownika w narzędniku (z kim? z czym?), np. „Mam problem z tą przeciwprostokątną”.
Tę jest poprawną formą, jeśli rzeczownik jest w bierniku (kogo? co?), np. „Widzę tę przeciwprostokątną”.
Tą 👍
Jakiś D***l Sobie To Ułożył,.. Ą Do Ą, Ę Do Ę, By Nie Utrudniać Prymitywnym Ludziom Ze Wsi 👍
Nie Wiem Po Co W Ogóle Jest ,,Ę” W Tym Przypadku (Niech Ktoś PoDa Dobry Przykład) A Jak Go Nie Ma, To Można Kompletnie To Usunąć Z Języka Polskiego 💯
,,ZaŚpiewaj Mi Tą Piosenkę” Jest Tak Samo PoPrawne Jak Reszta Tych Przykładów👍
+ Kwestia Tego Jak Się Słyszy
Nikt Nie Mówi Przecież ,,Zajeliśmy Się Tę Sprawą”, ,,RozBawiłeś Mnie Tę Historią” Bo Akustycznie Nie Pasuje💁♂️
Chyba te dwa zdania w podsumowaniu się wykluczają:
Obie formy są poprawne. Forma tą dotyczy zaimka ta w narzędniku (kim?, czym?), tę jest przypisana do biernika (kogo?, co?).
Językoznawcy dopuszczają formę tę dla biernika, ale jedynie w języku potocznym.