Jak napisać reportaż? Wskazówki dla początkującego reportera

Co to jest reportaż?

Reportaż jest gatunkiem dziennikarsko – literackim, który łączy elementy opisu i opowiadania. Wykształcił się w drugiej połowie XIX wieku, co miało związek z dynamicznym rozwojem prasy. Jego zadaniem jest dostarczanie informacji o konkretnym wydarzeniu lub zjawisku oraz wywoływanie emocji, napięcia oraz kształtowanie opinii odbiorcy.

Reporter może być uczestnikiem lub świadkiem określonego zajścia, może także tworzyć reportaż na podstawie relacji innych osób czy dokumentów. Wtedy jego obowiązkiem jest sprawdzenie każdego szczegółu dotyczącego sprawy: autentyczności opisywanych zdarzeń, wiarygodności świadków czy prawdziwości dokumentów.

Cechy reportażu

Sporządzając reportaż, należy pamiętać o kilku cechach charakterystycznych dla tego gatunku, a są to:

• autentyczność – prawdziwe wydarzenia, fakty, potwierdzone relacje świadków;
• wiarygodność – wiadomości powinny być weryfikowalne (np. dokumenty, relacje);
• bezstronność – przedstawienie okoliczności wydarzeń, cytowanie wypowiedzi osób biorących udział czy oddawanie ich emocji z zachowaniem obiektywizmu;
• konkretne dane – imiona, nazwy miejscowości, daty, sygnatury akt.

Jak napisać reportaż?

Pisanie reportażu wydaje się łatwym zadaniem, jednak żeby zrobić to dobrze, musisz stosować się do pewnych wytycznych.

Od czego zacząć pisanie reportażu?

Warunkiem koniecznym do napisania reportażu jest znalezienie tematu i zebranie odpowiednich informacji. Jeśli nie jesteś uczestnikiem zdarzenia, o którym warto zrobić materiał, musisz dotrzeć do świadków. Ich relacje będą stanowić podstawę Twojej pracy.

Zasada 6. pytań

Podstawowym założeniem reportażu jest odpowiedzenie czytelnikowi na sześć pytań.

1. Kto? Przedstaw bohaterów wydarzenia – podaj imiona (zazwyczaj również pierwszą literę nazwiska), wiek, miejsce zamieszkania, zajęcie i informacje o tym, kim są w sprawie, której dotyczy materiał (np. świadkowie).
2. Co? Wyjaśnij, co się stało i co zrobiły konkretne osoby.
3. Gdzie? Podaj dokładną lokalizację zajścia.
4. Kiedy? Poinformuj, kiedy zdarzenie miało miejsce.
5. Z jakiego powodu? Ustal i wyjaśnij przyczyny wydarzenia.
6. W jakim celu? Przedstaw motywy powstania reportażu i cel, który chcesz uzyskać.

Struktura reportażu

Po zapoznaniu się ze sprawą i zebraniu dokumentów możesz przystąpić do pisania.

Tytuł

Reportaż powinien mieć ciekawy, chwytliwy tytuł, który przyciągnie uwagę odbiorcy. Możesz wykorzystać w nim znane cytaty, przysłowia, związki frazeologiczne albo tytuły znanych książek czy filmów odnoszących się do opisywanej tematyki (np. „To nie jest kraj dla starych ludzi” przy reportażu o oddziałach geriatrycznych w Polsce).

Zdanie wprowadzające

Wyjaśnia znaczenie tytułu i tematykę reportażu. W zdaniu wprowadzającym przedstaw problem, którym będziesz się zajmować, opisz pokrótce zdarzenia i miejsca. Ważne, by początek reportażu był na tyle interesujący, aby czytelnik zechciał zgłębić się w dalszą część tekstu.

Śródtytuły – rozwinięcie tematu

Śródtytuły pozwalają na kształtowanie jasnego przekazu, a ten obok dynamiki i dokładnej relacji stanowi podstawę dobrego reportażu. Zdania powinny być raczej krótkie, nasycone treścią, konkretnymi informacjami. Chcąc oddać emocje przytaczanych wypowiedzi świadków, możesz stosować wielokropki i wykrzykniki.

Zakończenie

Zakończenie w reportażu jest niemal tak istotne, jak dobry tytuł. Jego zadaniem jest wywołanie określonych, czasami skrajnych emocji. To właśnie dzięki nim Twój tekst zapisze się w pamięci odbiorcy. W podsumowaniu warto streścić najważniejsze informacje zawarte w tekście. Można także dodać czyjąś wypowiedź, obserwacje, własne przemyślenia albo zadać końcowe pytanie.

Rodzaje reportażu

Przyjmując tematykę za kryterium podziału, wyróżnia się 6 najpopularniejszych rodzajów reportażu:

• społeczno-obyczajowy – zwykle przedstawia problemy codziennego życia;
• wojenny – skupia się wokół konfliktów zbrojnych, przewrotów wojskowych lub rewolucji;
• podróżniczy – autor relacjonuje w nim doświadczenia z wyprawy do danego miejsca;
• sportowy – może opisywać zawody sportowe, przygotowania lub treningi, sprawdza się w każdej dyscyplinie;
• sądowy – skupia się na relacjonowaniu procesów sądowych;
• popularnonaukowy – przekazuje wiedzę naukową w przystępnej i zrozumiałej formie.

Ze względu na sposób ukazania faktów reportaże dzieli się na: fabularne (opowiadają o wydarzeniach i bohaterach, mają charakter sprawozdawczy) oraz problemowe (ich celem jest ukazanie problemu czy nadużycia, a czasem skłonienie do interwencji).