Analiza SWOT – czym jest i dlaczego warto ją stosować?

Czym jest analiza SWOT?

Nazwa SWOT jest angielskim akronimem powstałym z pierwszych liter czterech kategorii, określających poszczególne czynniki, mające korzystny lub niekorzystny wpływ na dane przedsięwzięcie.

Pierwsza litera skrótu, czyli litera S, oznacza mocne strony działania, które po angielsku określić można jako strengths. Kolejna, litera W, to słabe strony przedsięwzięcia, określane w języku angielskim jako weaknesses. Litera O to angielskie opportunities, czyli możliwości, lub szanse, jakie niosą za sobą planowane działania, natomiast pod ostatnią, literą T, kryją się zagrożenia, określane w języku angielskim jako threats.

Analiza SWOT jest prostą i skuteczną strategią na poznanie i dokładne określenie mocnych oraz słabych stron planowanego działania, a także wszystkich pozytywnych i negatywnych czynników, które mogą mieć na nie określony wpływ. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie własnych walorów oraz zniwelowanie lub zminimalizowanie ewentualnych wad oraz przeszkód. Analiza pozwala także na świadome zaplanowanie dalszych kroków prowadzących do sukcesu.

Analiza SWOT – historia powstania strategii

Początki analizy SWOT sięgają już lat 50 i 60 ubiegłego stulecia. Wtedy to naukowcy z Harwardzkiej Szkoły Biznesu rozpoczęli swoje badania, mające na celu poznanie dokładnych źródeł niepowodzeń planowania działań biznesowych i korporacyjnych.

Następnie między rokiem 1960 a 1970 w Stanford Research Institute przeprowadzono szereg szczegółowych badań o podobnym zakresie; amerykańskie przedsiębiorstwa zleciły instytutowi wykonanie analizy, mającej na celu wykazanie przyczyn występowania niepożądanych błędów w strategii biznesowej oraz sposobów ich uniknięcia lub naprawy.

Lata badań przyniosły efekt w postaci opracowania przez specjalistów z instytutu czterech podstawowych kategorii czynników, mających realny wpływ na tworzenie strategii oraz wdrażanie ich w życie. Opracowanymi bodźcami były:

• czynniki dobre w teraźniejszości (ang. satisfactory),
• czynniki dobre w przyszłości, szanse (ang. opportunity),
• czynniki złe w teraźniejszości, błędy (ang. fault),
• czynniki złe w przyszłości, zagrożenia (ang. threat).

Jak widać, znana dziś analiza SWOT pierwotnie przybrała formę SOFT. Po krótkim czasie zmieniono jednak angielskie słowo fault na słowo weakness oraz wyraz satisfactory na strength.

Realne walory analizy SWOT

Po poznaniu oficjalnej definicji strategii, nasuwa się pytanie: jakie korzyści płyną ze stosowania analizy SWOT?

Przede wszystkim umożliwia ona poznanie i zestawienie ze sobą wszystkich możliwości i zagrożeń. Przy pomocy jednej, dobrze wykonanej analizy możemy poznać najważniejsze mocne oraz słabe strony tworzonego planu działania, a co za tym idzie – odpowiednio wykorzystać możliwości oraz uniknąć błędów.

Analiza SWOT przedstawiana w formie składającego się z czterech pól diagramu umożliwia holistyczne spojrzenie na własną strategię. Pomaga ona w wybraniu odpowiedniej drogi rozwoju przy wykorzystaniu swoich najważniejszych walorów. To z kolei przekłada się na znacznie pewniejszą ścieżkę do sukcesu, a także możliwość wyprzedzenia konkurencji.

Przeprowadzanie analizy SWOT – od czego zacząć?

Istniejąca już ponad pięćdziesiąt lat analiza SWOT jest strategią, którą powinny stosować zarówno firmy już istniejące na rynku, jak i te nowe. Pozwala ona nie tylko na stworzenie planu rozwoju dla młodego przedsiębiorstwa, ale także na ulepszenie działania firmie o ugruntowanej pozycji na rynku. Analiza jest także szeroko stosowana przez pracowników działu marketingu wielu firm.

W zależności od planowanych celów strategii mogą to być zarówno pracownicy różnych działów przedsiębiorstwa, jak i klienci oraz indywidualni kontrahenci i firmy współpracujące z marką.

Do każdego z czynników należy przygotować co najmniej kilka pytań. Przykłady poniżej.

Mocne strony

• Czym firma wyróżnia się na tle konkurencji?
• Jakie są najbardziej zauważalne walory firmy?
• Co w firmie najbardziej cenią klienci?

Słabe strony

• Na co najczęściej skarżą się klienci?
• Czego brakuje w asortymencie lub liście usług firmy?
• Jakich cech widocznych u konkurencji brakuje firmie?
• Jakie są najczęstsze powody rezygnacji klientów ze współpracy?

Możliwości

• W jaki sposób firma może zwiększyć lub ulepszyć sprzedaż/usługi?
• Jakie są niewykorzystane jeszcze kanały dojścia do potencjalnych klientów firmy?
• Czy istnieją niewykorzystane środki lub zasoby firmy?

Zagrożenia

• Jaką politykę cenową prowadzi konkurencja?
• Jaki jest poziom zadowolenia z warunków pracy wykwalifikowanej kadry firmy?
• Jaka jest pozycja konkurencji na rynku?
• Czy w branży pojawiają się nowe konkurencyjne marki?

Warto nadmienić, że stworzenie i analiza dwóch pierwszych elementów SWOT są znacznie łatwiejsze niż wykonanie tych samych czynności dotyczących ewentualnych szans oraz zagrożeń strategii. Podstawowym powodem tego jest fakt, iż mocne i słabe strony stanowią czynniki wewnętrzne, lepiej znane i prostsze w omówieniu.

Czynniki zewnętrzne, czyli zagrożenia i szanse, wymagają natomiast bardziej szczegółowego researchu i dogłębnej analizy. Oczywiście nie oznacza to, że zagrożenia i szanse mogą wynikać wyłącznie z czynników zewnętrznych. Przykładem zagrożenia wewnętrznego jest, chociażby niedostateczne docenianie doświadczonych i wykwalifikowanych pracowników, co może skutkować ich odejściem do konkurencji.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Bardzo ważne jest, aby przy dokonywaniu analizy SWOT brać pod uwagę stan obecny, analizować tu i teraz firmy, czy etapy strategii. Cała analiza powinna być przeprowadzona z jednakową skrupulatnością, bez względu na założone cele, czy stopień trudności oceny poszczególnych czynników.

Tylko takie podejście pozwoli na w pełni świadome i realne poznanie wszystkich możliwości i słabości planowanych działań i przekucie ich w sukces.

Warto także pamiętać, że analiza SWOT jest jedynie zaczątkiem dalszych działań. Ma ona stanowić rzetelny zbiór najważniejszych informacji, na podstawie których zespół współpracowników może skutecznie i efektywnie porozumieć się oraz wdrożyć w życie wyciągnięte wnioski.